Fizika va kimyo

Aralashma tarkibi	Kristallanish boshlanish harorati , °S
Kristallanish tugash harorati , °S
	A	B

Ishning hisoboti: YUqoridagi “harorat - vaqt” sovush egrilari (2 – rasm) va jadvaldagi ma’lumotlardan foydalanib, sistemaning suyuqlanish (yoki qotish) diagrammasi chiziladi. Buning uchun ordinatalar o‘qiga kristalla-nishning boshlanish va tugash haroratlari, abssissalar o‘qiga esa aralashmalar tarkibi qo‘yiladi.

Suyuqlanish diagrammasi quyidagicha tuziladi:

Misol qilib yuqorida keltirilgan 2 – rasm, vismut (Bi) bilan kadmiy (Cd) lardan iborat aralashmalarga tegishli sistemani o‘rganib chiqamiz. Buning uchun vismut va kadmiylardan 7ta probirkaga aralashma tayyorlanadi. Toza vismut va kadmiylar ham alohida tekshiriladi.

1- va 9-chi chiziqlar toza vismut va toza kadmiylarga mos keladi Demak, birinchi chiziq, toza vismutni qotish haroratini ko‘rsatadi.

Harorat avvaliga bir tekisda pasayadi. Bu vaqtda suyuq holdagi vismut soviydi. Harorat 271°S etganda toza vismut qota boshlaydi. Qotish vaqtida kristallanish issiqligi chiqishi sababli harorat o‘zgarmay qoladi (bu diagrammada gorizontal chiziqqa to‘g‘ri keladi). Fazalar qoidasi nuqtai nazaridan qaraganda ham toza metall kristallanayotganda harorat o‘zgarmay qolishi kerak, chunki bu vaqtda shu nuqtada bir komponent va ikki faza bo‘lganida sistemaning erkinlik darajasi (bosim o‘zgarmas bo‘lganligi uchun) nolga teng