«fizika va kimyo» kafedrasi hayvonlar biokimyosi

Ishning borishi:
Chinni kosachaga ozroq (0,5 – 1 g) mochevina kukuni, 5 – 
6 tomchi konstentrlangan xlorid kislota va 2 – 3 tomchi fruktozaning 2 % li 
eritmasi solinadi. Mochevina erib ketguncha chayqatiladi va kosacha qaynab 
turgan suv hammomiga qo‘yiladi. 10 – 15 minutdan keyin feruza (moviy) rang 
hosil bo‘ladi.
Ushbu reakstiya aldogeksozalar bilan o‘tkazilsa qizil rang, aldopentozalar 
bilan o‘tkazilgandesa sariq rang hosil bo‘ladi. 
5- tajriba. Disaxaridlarning qaytaruvchanlik xususiyatlari 
Tarkibida erkin gidroksil guruhi bo‘lgan disaxaridlar, masalan mal‘toza, 
laktoza, tsellobiozalar metallarni qaytarish xususiyatiga ega. Biroq saxaroza 
bunday xususiyatga ega emas. Chunki saxarozani tashkil qiluvchi glyukoza va 
fruktozaning reaksiyaga kirish xususiyatiga ega bo‘lgan aldegid va keton guruhlari 
o‘zaro birikkan bo‘ladi. Agar saxaroza kislota yoki fermentativ yo‘l bilan gidroliz 
qilinsa reaksiyaga kirish xususiyatiga ega bo‘lgan guruhlar ochiladi va ular 
qaytaruvchanlik xususiyatini tiklaydi. 
Kerakli asboblar:
Probirkalar bilan shtativ,1 va 2 ml li pipetkalar, spirt lampasi. 
Reaktivlar
:
maltozaning 1% li eritmasi, laktozanig 1% li eritmasi, saxarozaning 
1% li eritmatsi, natriy gidroksidning 30% li eritmasi, mis sulfatning 5% li eritmasi, 
sulfat kislotaning konsentrlangan eritmasi. 
Ishning borishi:
.
 
3 ta probirka olib, birinchisiga mal‘toza, ikkinchisiga 
laktoza va uchinchisiga saxarozaning 1% li eritmasidan 1 ml dan solinadi. Har 
qaysi probirkaga 1 ml natriy gidroksidning 30% li eritmasidan va 3-4 tomchi mis 
sulfatning 5% li eritmasidan qo‘shiladi. Probirkalarni qaynaguncha qizdiriladi. 
Mal‘toza va laktoza ijobiy reaksiya beradi, ya‘ni mis qaytarilib sariq yoki qizil 
rang hosil qiladi. Saxaroza esa salbiy reaksiya beradi, ya‘ni probirkadagi rang 
o‘zgarmay qoladi. Boshqa bir probirkaga 1 ml saxarozaning 1% li eritmasidan olib, 
uning ustiga 3-4 tomchi kontsentrlangan sulfat kislotadan qo‘shiladi. Probirkani 
qaynab turgan suv hammomida 10-15 minut ushlanadi, so‘ngra uning ustiga 1 ml 
30%li natriy gidroksid eritmasidan va 3-4 tomchi 5% li mis sulfat eritmasidan 
qo‘shib qizdiriladi. Probirkada sariq yoki qizil rang hosil bo‘ladi. Chunki gidroliz 
natijasida hosil bo‘lgan monosaxaridlar qaytaruvchanlik xususiyatiga ega bo‘ladi.