|
Nazorat savoUari:
l.Sohagayo‘naltirilgan ta’limiy masalalar nimalardan iborat?
.Astronomiyani sohalarga yo‘naltirib o'qitishdagi vazifalar nimalardan iborat?
.Astronomiyani tibbiyot sohasiga yo‘naltirib o‘qitishda nimalarga e’tibomi qaratish zarur?
29-§. Astronomiyada sinfdan tashqari tadbirlar
Zamonaviy, ma'lumotli inson insoniyat oldida turgan muam- molami ko‘ra bilishi, ulaming yechimini topish yo‘llarini bilishi, kelgusida taraqqiyotning rivojlanish yo‘llarini topish masalalarini bilishi kerak.
Ko‘pchilik olimlaming fikrlariga ko‘ra insoniyat oldida turgan eng katta muommolardan biri bu ekologik krizis muammosining yechimini topish - bu astronomik bilimlami mukammal darajaga yetkazish hamda imkoniyat darajalarini jalb etish maqsadida kosmonavtika koinot va fazo imkoniyatlaridan foydalanish yo‘llarini izlash va uning yechimini topish orqali ekologik muammolami hal qilish mumkin deb hisoblaydilar.
Yana boshqa vaziflardan biri kosmik sivilizatsiyaga erishishdir. Ta’lim berishda o‘quvchilar ongida ekologik muammolar yechimini izlash, yangi g‘oyalar ishlab chiqish masalalarini o‘quvchilarda shakllantirish uchun esa, sinfdan tashqari astronomik kechalar hamda tadbirlaming ahamiyati kattadir.
Astronomik kechalar hamda tadbirlar davomida o'quvchilarda fanlar bilan aloqadorlik tushunchalari, Yeming zamonaviy ahvoli hamda uning kelajagi haqidagi tushunchalaming shakllanishini kuzatish mumkin.
Astronomik tadbirlarga tayyorlanish vaqtida o‘qituvchi hamda o‘quvchilar fiziki, kimyo, biologiya, ekologiya, tabiat, atrofimizdagi olam fanlaridan olingan bilimlarga tayanishlari va ularga doir materiallardan foydalanishlari mumkin. Shuningdek, «Sayyoraviy jismlar va sayyoraviy sistemalar», «Yer», «Yeming yaralish tarixi», «Quyosh sistemasi. Quyosh sistemasi sayyoralari», «Quyosh aktivligi», «Koinot», «Kosmogoniya asoslari» mavzularidagi ma’lu- motlardan, bir qator shu mavzulardagi ilmiy-ommabop jumallarda nashr etilgan maqolalardan foydalanishlari mumkin bo‘ladi.
Tadbir mavzusi avvaldan o‘qituvchi tomonidan e’lon qilinadi. O‘quvchilar esa mavzuni ixtiyoriy ravishda tanlaydilar. Tadbirga o‘quvchilar tomonidan qisqa 5-10 daqiqalik ma’ruzalar tayyorla- nadi. bir nechta o‘quvchilar tomonidan mavzuga oid qisqa ma’lu- motlar va tarixiy ocherklar tayyorlanadi.
O‘qituvchi o‘quvchilarga adabiyotlami topishga, ulami to‘g‘ri yo‘naltirishga, tadbir rejasini tuzishga ko‘maklashadi.
Tadbirga tayyorgarlik jarayoni qo‘yidagi mazmunga ega bo‘lishi kerak:
Muammoni qo‘yish.
Mavzuga oid tushunchalami aniqlash.
Muammoni aniqlash yo‘llarini topish.
Konsepsiyani ishlab chiqish.
Rollami taqsimlash.
Umumlashtirish. Xulosalar chiqarish. Muhokama qilish.
Astronomiyada sinfdan tashqari tadbirlar o‘tkazish uchun taklif etiladigan taxminiy mavzular ro‘yxati:
.«Sivilizatsiya - bu nima?»
.«Biz qanday yashamoqdamiz va kelgusida qanday yashaymiz: sivilizatsiya modellari». «Ekologik tanqislik», «Energetik tanqislik».
.«Astronomiya inson uchun».
.«Astronomik sivilizatsiya bizga nima berdi va nima beradi?»
.«Hayot bu nima?»
.«Yer yuzida hayotning yaralishi va evolutsiyasi».
.«Koinotdahayotni qayerdan izlash mumkin?»
.«Marsda hayot bormi?» va h.k.
Bu kabi mavzulami tanlashda avvalom bor o‘qituvchi bugungi kunda ekologik, energetik, xomashyo tanqisliklari haqida muammo- lami o‘quvchilarga tushuntiradi. O‘quvchilar tomonidan qilingan ma’ruzalar tahlil etiladi, «sivilizatsiya» hamda «kosmik sivilizatsiya» tushunchalariga aniqliklar kiritiladi. Undan keyin o‘quvchilar bugungi kun muammolari, rivojlanishdagi ekologik va boshqa muammolami yechimi haqida fikr yuritadilar va bir yechimga kelinadi hamda xulosalar chiqariladi.
Eizika ta’lhniga old internet sahifalar
http://www.ldpu.uz Nizomiy nomidagi TDPU rasmiy sayti.
http://www.nfmf.intal.uz/ - Nizomiy nomidagi TDPU fizika- matematika fakulteti sayti.
http,7/www.fizika.ru/ (rus tilida) — o‘qituvchilar va maktab o‘quvchilari uchun portal.
http://www.college.ru/phvsics/Theorv/Physics/texts/index.html (rus tilida) - Kolledj.ru. portali.
http://hepweb.rl.ac.uk/ppuk/PhvsFAO/faq.html - fizikadan savol-javoblar.
http://theorv.uwinnipeg.ca/mod tech/index.html - mexanikadan yadro fizikasigacha: Vinnepeg universiteti tomonidan qo'llab- quvvatlanadi.
httn://electron4.phvs.utk.edu/l 41 /class.htm - kinematikdan to‘lqinlargacha; Tennesi universiteti tomonidan qo‘llab-quvvat- lanadi.http://archives.math.utk.edu/mathDhvs/modules.html - hammasi harakat haqida, Tennesi universiteti tomonidan qo‘llab-quvvat- lanadi.
http://www.science.urich.edu/~rubin/pedagogy/132/132notes/132no tes.html - termodinamikadan optikagacha; Richmond universiteti tomonidan qo‘llab-quwatlanadi.
http://www.colorado.edu/phvsics/2000/TQC.html - zamonaviy fizik tadqiqotlami sodda tildagi ajoyib bayoni.
INTERNETdagi fizikaga oid jurnallar:
Online jurnallar manzillari
http://Derst.issseDh.kiae.ru/Inform/perst.htm - Istiqbolli texnolo- giyalar dunyosi (rus tiiida).
www.scientific.ru — salmoqli tarmoq jumal (rus tiiida).
http://ru.arxiv.org/ - zamonaviy fizika bo‘yicha maqolalami berib boradigan kundalik tekin jumal.
http://www.nip.org/ - 1OP (fizika instituti) va DPG (nemis fiziklar jamiyati) retsenziyali jumali.
http://ihep.sissa.it/ - retsenziyali online jumal.
http://www.iop.org/PEL/welcome -IOP (fizika instituti) nashri.
http://www.livingreviews.org/ - yaxshi obzorli online jumal.
Chop etiladigan jurnallarning saytlari manzillari:
http://www.elsevier.nl/ -Elsevier Science nashr qiladigan jurnallar to‘la ro‘yxati (online rejimida ham o‘qish mumkin).
http://www.ufn.ru/russian/main r.html- «Fizika fanlari yutug‘i» jumali.
Ommabop fizik jurnallar saytlari manzillari:
http://www.sciam.com/ - tekin imkoniyatlarga ega jumal.
http://www.newscientist.com/ - fan yangiliklari.
http://www.aip.org/pt/ - bugungi fizika.
Tarmoqdagi ilmiy-ommabop nashrlar manzillari:
http://www.scientific.ru/ (rus tilida) - salmoqli tarmoq jumal. http://www.ibmh.msk.su/vivovoco/VV/PAPERS/NATURE/VV SC W.HTM (rus tilida) - tabiiy fanlar bo‘yicha maqolalar to‘plami.
http://www.pereplet.ru/nauka (rus tilida) - ilmiy-ommabop portal.
http://virlib.eunnet.net/mif (rus tilida) -maktab o‘quvchilari uchun ilmiy-ommabop jumal.
Do'stlaringiz bilan baham: |
