Физика тайёрлади: ф м. ф н., доц. Насиров Т. З

Реал газ ички энергияси
Реал газ ички энергияси молекулалар хаотик ҳаракати кинетик энергияси ва уларнинг ўзаро таъсирлашув потенциал энергияси йиғиндисидан таркиб топади: U = Uк + Uп.
Бу ерда (Cμ)V – ўзгармас ҳажмдаги моляр иссиқлик сиғими
Реал газ кенгайганида тортишиш кучлари манфий иш бажаради:
Бу ерда рi – ички босим.
Молекулалар кинетик энергияси
Консерватив тортишиш кучлари бажарган иш газ потенциал энергиясининг камайган қисмига тенг бўлади
Интеграллагандан сўнг
Константа С (Vμ) = ∞ шартдан топилади U p = 0, яъни С = 0 .
У ҳолда
Шундай қилиб, бир моль реал газ ички энергияси
Реал газнинг адиабатик шароитда бўшлиққа кенгайишида ҳарорат пасайиши лозим. Ҳақиқатдан ҳам, агар δQ = 0 ва δA = 0 бўлса, у ҳолда термодинамиканинг 1-қонунига мувофиқ δU = 0, демак, U1 = U2 = const. Бироқ
Бу ифоданинг ўнг томонларини тенглаштирсак:
Кенгайишда (V)2 > (V)1, демак, Т2 < Т1 , яъни реал газ адиабатик усулда бўшлиққа кенгайганида совийди, сиқилганида эса исийди.
Адиабатик дросселланишда газ ҳарорати пасайиши ҳам, кўтарилиши ҳам мумкин.
Дросселланиш –газнинг р1 босимдан р2 босимга катта ишқаланиш ҳосил қиладиган тўсиқ орқали стационар ўтиши. Бундай тўсиқ вазифасини ғадир-будир тўсиқ бажариши мумкин.
Реал газнинг адиабатик дросселланишида ҳароратнинг ўзгариши Джоуль-Томсон эффекти деб аталади.