Fizika o’quv laboratoriyasi texnika xavfsizligi qoidalari

Tayanch iboralar

Matematik mayatnik, erkin tushish tezlanishi, tebranma harakat, to’liq tebranish, tebranish davri, tebranish chastotasi, tebranish amplitudasi, tebranish fazasi, boshlang’ich faza, garmonik tebranishlar, davriy chastota, og’irlik kuchi, taranglik kuchi, sekundomer.

Ishni bajarish tartibi

1. 
   Laboratoriya ishining yo’riqnomasini o’qib o’rganing.
   
2. 
   Matematik mayatnikni yig’ing. Buning uchun sharchani ipga osing va ipning ikkinchi uchini shtativdagi g’altakka o’rab bog’lang.
   
3. 
   Mayatnik ipining uzunligini o’lchang. Sharchani bir tomonga biroz og’diring. Uni harakatga keltiring va shu paytning o’zida sekundomer milining boshlang’ich vaziyatini belgilab qo’ying.
   
4. 
   1-1,5 minutga teng vaqt ichidagi to’liq tebranishlar sonini aniqlang.
   
5. 
   Uzunligi har xil bo’lgan mayatniklar bilan tajribani 5-6 marta takrorlang. (4) ifoda orqali g erkin tushish tezlanishini hisoblang.
   
6. 
   Erkin tushish tezlanishini aniqlashdagi xatolikni baholang.
   
7. 
   Natijalarni quyidagi jadvalga yozing.
   

8.1-jadval

№	N	t, s	T, S	l, m	g, m/s^2	, m/s^2	Δg, m/s^2	, m/s^2	,%
1.
2.
3.

8. 
   Aniqlangan kattalikni ko’rinishida yozing.
   
9. 
   Tebranish davri ning mayatnik uzunligi l ga bog’liqlik grafigini chizing.
   

Nazorat savollari

1. 
   Garmonik tebranma harakat deb qanday harakatga aytiladi?
   
2. 
   Tebranish davri va chastotasini ta’riflang.
   
3. 
   Matematik mayatnik nima? Uning harakatini tavsiflab bering.
   
4. 
   Matematik mayatnikning tebranish davri nimalarga bog’liq?
   
5. 
   Bir xil vaqt ichida biri 5 marta, ikkinchisi 20 marta tebranadigan ikkita mayatnikning uzunliklari qanday nisbatda bo’ladi?
   
6. 
   Mayatnik suvda harakat qilsa, uning tebranish davri qanday o’zgaradi? Temir sharchali mayatnik ostiga magnit joylashtirilsachi?