Fizika Мавзу:Ўзиндукция ва ўзароиндукция ҳодисалари Бажарди: Каримов Ботиржон. Teкширди: Холмедов Хамид. Режа

2.Тинч турган доимий магнитга учларига гальванометр уланган ғалтак яқинлашгирилганда ёки узоқлаштирилганда ҳам ғалтакда индукцион ток ҳосил бўлади (4-расм). Бу ҳолда хам худди биринчи ҳолдагидек, галтак ўрамларини кесиб ўтган индукцион токнинг ҳосил бўлишига сабаб бўлали.

• 2.Тинч турган доимий магнитга учларига гальванометр уланган ғалтак яқинлашгирилганда ёки узоқлаштирилганда ҳам ғалтакда индукцион ток ҳосил бўлади (4-расм). Бу ҳолда хам худди биринчи ҳолдагидек, галтак ўрамларини кесиб ўтган индукцион токнинг ҳосил бўлишига сабаб бўлали.

4-расм

3. Ёнма-ён қўйилган икки ғалтакнингбиринчиси реостат орқсши батареяга уланиб, иккинчиси эса гальванометрга уланган бўлсин (5-расм). Биринчи ғатакдаги токнинг кучи реостат ёрдамида ўзгартирилган. Биринчи ғалтакдаги токнинг кучи ортишида ҳам, камайишида ҳам индукцион ток ҳосил бўлади, бироқунинг йўнсьтиши ўзгаради.

3. Ёнма-ён қўйилган икки ғалтакнингбиринчиси реостат орқсши батареяга уланиб, иккинчиси эса гальванометрга уланган бўлсин (5-расм). Биринчи ғатакдаги токнинг кучи реостат ёрдамида ўзгартирилган. Биринчи ғалтакдаги токнинг кучи ортишида ҳам, камайишида ҳам индукцион ток ҳосил бўлади, бироқунинг йўнсьтиши ўзгаради.

5-расм

4. Агар ғалтаклар ичига темир ўзак ўрнатилса, индукцион токнинг ҳосил бўлиш эффекти кучаяди. Натижада иккинчи ғалтакда кучлироқ ток индукцияланади (6-расм). Бу тажрибадан, индукцион токни магнит кучланганлиги Яэмас, балки магнит майдон индукцияси В нинг ўзгариши ҳосил қилиши келиб чиқади. Ҳақиқатан ҳам, магнит майдон индукцияси В модданинг нисбий магнит сингдирувчанлиги ц га боғлиқдир.

• 4. Агар ғалтаклар ичига темир ўзак ўрнатилса, индукцион токнинг ҳосил бўлиш эффекти кучаяди. Натижада иккинчи ғалтакда кучлироқ ток индукцияланади (6-расм). Бу тажрибадан, индукцион токни магнит кучланганлиги Яэмас, балки магнит майдон индукцияси В нинг ўзгариши ҳосил қилиши келиб чиқади. Ҳақиқатан ҳам, магнит майдон индукцияси В модданинг нисбий магнит сингдирувчанлиги ц га боғлиқдир.