Fizika-matematika

3. Mehnatni muhofaza qilish boshqarmasi funkisiya va vazifalari-28

III.Xulosa: ---------------------------------------------------------------------------- 31

Foydalanilgan adabyotlar: ------------------------------------------------------------------------ 33

KIRISH
Oliy ta’lim muassasalarida «Hayot faoliyati xavfsizligi» yo’nalishidagi ta’lim sohasi mutaxassislarini tayyorlash uchun «Mehnat muhofazasi» - maxsus fan sifatida kiritilgan. Mazkur fan bo’yicha o’quv dasturi O’zbekiston Respublikasi Davlat ta’lim standartlarining «Hayot faoliyati xavfsizligi» ta’lim yo’nalishi bo’yicha bakalavr tayyorlash mazmuni va saviyasini majburiy minimumiga bo’lgan talablariga muvofiq tuzilgan.

Ushbu dastur yonuvchi va portlovchi tizimlar hosil bo’lish sharoitlarining nazariy asoslari bo’yicha bashorat qilishning ko’nikmalarini shakllantirishni hisobga olgan holda tuzilgan. Umuman, yong’in chiqmasligini ta’minlash, yong’in chiqqan taqdirda uning rivojlanishi va tarqalib ketishining oldini olish, moddiy boyliklarni, inson hayoti va salomatligini saqlab qolishga qaratilgan chora- tadbirlardir. Zero, hozirgi vaziyatda xavfsiz hayotni ta’minlash masalalari eng dolzarb muammolardan hisoblanadi. Chunki ishlab chiqarish jarayonini yuksak taraqqiy etgan texnologiyalar bilan ta’minlanishi, tabiiy rivojlanishdagi ayrim noxush vaziyatlarning murakkablashuvi aholi salomatligi, atrof-muhit tozaligi va iqtisodiyotning barqaror rivojlanishiga tahdid solmoqda. SHu sababli ham, mamlakatimizning eng muhim vazifalari qatorida ishlab chiqarish korxonalarini, aholi va hududlarni turli tusdagi yong’in va portlashdan muhofaza qilish masalasi alohida o’rin olgan, bu borada qator qonunlar, hukumat qarorlari, nizomlar va me’yoriy-texnik hujjatlar qabul qilingani bejiz emas. Aynan shu muammolarning yechimini « Mehnat muhofazasi » fani o’rganadi.

Ishlab chiqarishdagi baxtsiz hodisalar va xodimlarning o‘z mehnat vazifalarini bajarishi bilan bog‘liq holda sog‘lig‘ining boshqacha tarzda shikastlanishi, shuningdek kasb kasalliklari belgilangan tartibda tekshirilishi hamda hisobga olinishi shart.

Fuqarolik-huquqiy shartnomalar bo‘yicha ishlar bajaruvchi (xizmatlar ko‘rsatuvchi) shaxslarga nisbatan ham ishlab chiqarishdagi baxtsiz hodisalar hamda sog‘lig‘ining boshqacha tarzda shikastlanishi, kasb kasalliklari belgilangan tartibda tekshirilishi va hisobga olinishi shart.

Ish beruvchi barcha yangi ishga kirayotgan, shuningdek boshqa ishga o‘tkazilayotgan xodimlar uchun mehnatni muhofaza qilish bo‘yicha yo‘l-yo‘riqlar berishi, ishlarni bajarishning xavfsiz uslublari va usullarini hamda baxtsiz hodisalardan jabrlanganlarga yordam ko‘rsatishga o‘qitishni tashkil etishi shart.

Xavfliligi yuqori bo‘lgan ishlab chiqarishga ishga kirayotgan yoki kasbiy tanlov talab etiladigan ishga kirayotgan xodimlar uchun ishlarni bajarishning xavfsiz uslublari va usullariga dastlabki tarzda tayyorlash, kasb bo‘yicha imtihonlar topshirgan holda bir oy mobaynida stajirovka va so‘ngra mehnatni muhofaza qilish masalalari bo‘yicha davriy attestatsiya o‘tkaziladi.

Tashkilotlarning xodimlari, shu jumladan rahbarlari o‘z kasblari va ish turlari uchun mehnatni muhofaza qilishning davlat boshqaruvini amalga oshiruvchi davlat organlari tomonidan belgilangan tartibda hamda muddatlarda mehnatni muhofaza qilish masalalari bo‘yicha o‘quvdan o‘tishi, yo‘l-yo‘riqlar olishi, bilimlari tekshirilishi va attestatsiyadan o‘tishi kerak.

Mehnatni muhofaza qilish bo‘yicha belgilangan tartibda o‘quvdan o‘tmagan, yo‘l-yo‘riqlar olmagan va bilimlari tekshirilmagan shaxslarni ishga qo‘yish taqiqlanadi.

O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 6-mayda qabul qilingan “Mehnatni muhofaza qilish to‘g‘risida”gi 839-XII-sonli Qonuniga (O‘zbekiston Respublikasi Oliy Kengashining Axborotnomasi, 1993-yil, № 5, 223-modda; O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Axborotnomasi, 1998-yil, № 5-6, 102-modda; 2001-yil, № 5, 89-modda; 2002-yil, № 1, 20-modda) o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritilib, uning yangi tahriri tasdiqlansin (ilova qilinadi).

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASINING QONUNI