Fizika-matematika fakulteti informatika kafedrasi informatika o

1 - Jadval

Qo‘shish	Ayirish	Ko‘paytirish
0+0=0 0+1=1 1+0=1 1+1=10	0-0=0 1-0=1 10-1=1	0*0=0 0*1=0 1*0=0 1*1=0

Endi ikkilik sanoqsistemasidagi sonlar ustida turliy arifmetik amalar bajarishda doirmisollar ko‘ramiz.

1-misol. 110101 2 va110011 2 sonlarining yig‘indisini toping. Yechish. Bu sonlarni bir ustiga yozib, umumiy qoida bo‘yicha qo‘shamiz 110101 2 + 110011 2 __________ 1101000 2 Javob: 1101000 2 2-misol.101,01 2 va 101,01 2 sonlarning ayirmasini toping . Yechish. 101,01 2 _ 101,01 2 ________ 10,11 2 Javob: 101,01 2 .

Ikkilik sanoq sistemasida sonlarni ko‘paytirish o‘nlik sanoq sistemasidagi qoida kabi bajariladi: Ikkilik sanoq sistemasida arifmetik amallar Kundalik hayotimizda ishlatiladigan o'nlik sanoq sistemasidagi sonlar ustida arifmetik amallar bajarish usullarini bilamiz. Mazkur usullar boshqa barcha pozitsiyali sanoq sistemalari uchun ham o'rinlidir. O'nlik sanoq sistemasida qo'shish amalini ko'rsak, biz awal birliklarni, so'ng o'nliklarni, keyin yuzliklar va hokazolarni o'zaro qo'shib boramiz. Bu jarayon barcha pozitsiyali sanoq sistemalar uchun o'rinli bo'lib, toki oxirgi qiymat bo'yicha eng katta razryadni qo'shishgacha davom etadi. Mazkur jarayonda shu narsani doim eslash kerakki, agar biror razryad sonlarini qo'shganimizda natija sanoq sistema asosi qiymatidan katta chiqsa, yig'indining sanoq sistema asosidan katta qismini keyingi razryadga o'tkazish kerak. Ma'lumki ikkilik sanoq sistemasi faqat ikkita: 0 va 1 raqamlaridan tashkil topgan. Shu sistemada qo'shish, ayirish va ko'paytirish amallari quyidagicha bajariladi: