Fizika fanini o’qitish jarayonida internet resurslaridan foydalanish

2.PHET simulyatori dastur paketi imkoniyatlari foydalanish
Tabiiy fanlar yo‘nalishida 2001 yildagi Nobel mukofotining laureati K. Viman tomonidan «Physics Education Technology» (PhET) sayti yaratilgan. PhET saytida har xil mavzularga oid modellar mavjud bo‘lib, ular Java va Macromedia flash dasturlarida yaratilgan.

1-rasm. PhET dasturining umumiy ko‘rinishi.
PhET saytida taqdim etilayotgan modellar Open Sourse bo‘lib, xohlagan foydalanuvchi bepul foydalanishi mumkin. PhET dagi modellar soni 100 dan ortiq bo‘lib ular fizika, matematika, kimyo fanlariga oid namoyish tajribalarini o‘tkazish, virtual laboratoriya ishlarini tashkillashtirish va modellashtirish imkoniyatiga ega. Bu PhET dasturi O‘zbekiston davlat ta’lim standartlariga va o‘quv muassasalarida qo‘llanilayotgan adabiyotlariga mos keladi.
PhET dasturini http://phet.colorado.edu saytidan ko‘chirib olishingiz mumkin.
PhET dasturidagi modellardan fizika, matematika, ximiya va biologiya fanlaridan dars mashg‘ulotlarida namoyish tajribalari sifatida, virtual laboratoriya mashg‘ulotlarini tashkillashtirishda keng foydalanish mumkin.

• 
  Xususan fizika faniiga oid 90 dan ortiq modellar mavjud;
  
• 
  Biologiya faniga oid 10 dan ortiq modellar mavjud;
  
• 
  Matematika faniga oid 7 ta model mavjud;
  
• 
  Ximiya faniga oid 20 dan ortiq modellar mavjud.
  

Dasturda keltirilgan modellarni faqat ingiliz tilida emas. Balki 50 dan ortiq tilga tarjimalarini topish mumkin, xususan o‘zbek tilida 1 ta model tarjima qilingan. Agar siz dasturda keltirilgan modellarni o‘zbek tiliga tarjima qilishni hoxlasangiz, xech qanday qiyinchiliksiz bu niyatingizni amalga oshirishingiz mumkin. Buning uchun dasturning rasmiy saytida “Translated Sims” bandi mavjud bo‘lib, u erga kirib maxsus qaydnomani tuldirgan holda tegishli modelni tanlab o‘zbek tiliga tarjima qilishingiz mumkin.
PhET dasturida har xil fanlar kesimidagi modellarning ko‘rinishini qo‘yidagi rasmda ko‘rishingiz mumkin:

2-rasm. PHET dasturida mavjud modellarning ko‘rinishi

3-rasm. PHET dasturining “Elektr va magnitezm” bo‘limiga oid modellar

4-rasm. PHET dasturida mavjud modellarning ko‘rinishi
PHET dasturining rasmiy http://phet.colorado.edu saytining “O‘qituvchilar uchun” bandida har bir model uchun metodik ko‘rsatmalar (virutal laboratoriya ishlari, namoyish tajribalari va boshq.) keltirilgan. O‘qituvchi xech qanday qiyinchiliksiz qo‘yidagi qidiruv filtri orqali (5-rasm) mavzuga oid dars ishlanasini yoki metodik ko‘rsatmalarni, ta’lim turi kesimida pdf yoki doc formatlarida ko‘chirib olishi mumkin.
1.https://www.vascak.cz/- Maktab Fizika fani bo’yicha animatsiya va simuliyatsiyalar

Ushbu dasturlarning asosiy afzalliklari - bu simulyatsiya qilingan fizik hodisalarni vizual tasvirlash, ekrandan matnli ma'lumotlarni taqdim etish (bayon qilish) va uni ko'p marta takrorlash qobiliyati, kerakli ma'lumotlarni tezda topishga imkon beradigan ko'priklar, ko'rish qobiliyati. jismoniy qonunlar, modellar, jadvallar, plakatlar, diagrammalar, rasmlar. Nazorat usullari: og'zaki va yozma so'rovnoma, nazorat ishi, mustaqil ish, test topshiriqlari, o'zini o'zi boshqarish va o'zini o'zi baholash, darslarning taqdimotlari, slaydlar.

Bularning barchasi o'quvchilarga tafsilotlarni yaxshiroq tushunishga, ushbu hodisaga xos naqshlarni aniqlashga imkon beradi. Shu bilan birga, o'qituvchi har doim kompyuter ekranida kuzatiladigan hodisa model, haqiqiy fizik hodisani idealizatsiya qilish va imkoni boricha real ob'ektlar bilan namoyish tajribasini o'tkazish, shuningdek, o'quvchilarning hayotiy tajribasiga murojaat qilishini ta'kidlashi kerak. Haqiqiy va model hodisalarni taqqoslaganda, idealizatsiya darajasi va uning qonuniyligini muhokama qilish, real hodisalarga turli darajadagi yaqinlik modellarini yaratish fizikaning asosiy usullaridan biri ekanligiga e'tibor berish juda foydalidir.
Kompyuter laboratoriyasi alohida o'rin egallaydi, bu to'g'ridan-to'g'ri o’quvchilar oldida va ularning ishtirokida o'lchovlarni amalga oshirish, natijalarni qayta ishlash va o'rganilayotgan fizik kattaliklarning grafikalarini ekranda namoyish etish imkonini beradi. Ularning yordami bilan siz ob'ektga bo'lgan masofaning bir lahzali qiymatlarini, haroratni, bosimni, o'zgaruvchan va to'g'ridan-to'g'ri oqim parametrlarini, magnit maydonni, yoritishni, tanani aylanishini, tovush intensivligini kuzatishingiz mumkin. Albatta, kompyuter laboratoriyasi haqiqiy fizika laboratoriyasini o'rnini bosa olmaydi. Shunga qaramay, kompyuter laboratoriya ishlarini amalga oshirish uchun haqiqiy tajriba uchun xos bo'lgan ma'lum ko'nikmalar talab etiladi - dastlabki shartlarni tanlash, tajriba parametrlarini belgilash va hk.
Siz kompyuter sinfida o’quvchilar bilan ishlashni quyidagicha rejalashtirishingiz mumkin. Darsda haqiqiy tajribani o'tkazgandan so'ng, o’quvchilar kompyuter laboratoriyasiga boradilar. Bu erda ular natijalarni ishlab chiqishning qiyinchilik darajasini tanlaydilar: asosiy yoki rivojlangan. Qaerda, umuman, ular uchun xatolar nazariyasini va ularni hisoblash uchun zarur bo'lgan formulalarni bilish talab qilinmaydi; ular tajriba o'tkazadilar va o'zlarining ma'lumotlarini klaviatura yordamida kompyuterga kiritadilar va kompyuter hisob-kitoblarni amalga oshiradi, natijani ekranda aks ettiradi. Misolga ega bo'lgan holda siz elektron jadvalingizning nusxasini olishingiz va o'qituvchiga ko'rsatishingiz mumkin. Ilg'or darajada ishlashda o’quvchilar eksperimental ma'lumotlardan tashqari formulani hisoblash uchun zarur bo'lgan asboblarni, natijalar jadvalini olgandan keyin xatolar hajmini kiritadilar, bajarilgan laboratoriya ishi mavzusi bo'yicha bir nechta savollarga javob berishlari kerak. , shundan keyingina baho beriladi. O’quvchilar uchun bunday ish tarkibi nafaqat kuzatuvchi, balki o'tkazilayotgan tajribalarning faol ishtirokchilari bo'lish imkoniyatidir. Shuni ham ta'kidlash kerakki, fizika darslarida kompyuter laboratoriya ishlaridan foydalanish ularni haqiqiy ijodiy jarayonga aylantiradi, ta'limni rivojlantirish tamoyillarini amalga oshirishga imkon beradi.
Xulosa qilib shuni ta'kidlashni istardimki, albatta, kompyuter texnologiyalari na tabiiy eksperimentni, na laboratoriya ishini va na o'qituvchining o'zini to'liq o'rnini bosa olmaydi, ammo ulardan oqilona chegaralarda va yaxshi kombinatsiyada foydalanish assimilyatsiyaga yuqori baho beradi. o'quvchilar tomonidan berilgan material. Hozirgi kunda kompyuterda darsdan foydalanish fizikani o'rganish motivatsiyasini oshirishga yordam beradi, o'quvchilarning vizual-majoziy fikrlash qobiliyatini, vosita va og'zaki nutq ko'nikmalarini rivojlantiradi, ma'lumot bilan ishlash ko'nikmalarini shakllantiradi (qidirish, tanlash, qayta ishlash, buyurtma berish va hk).
O'qitishda yangi axborot texnologiyalaridan foydalanish o'quvchini o'quv jarayonining markaziy figurasi sifatida ko'rib chiqishga imkon beradi va uning sub'ektlari o'rtasidagi munosabatlar uslubining o'zgarishiga olib keladi. Shu bilan birga, o'qituvchi asosiy ma'lumot manbai bo'lishni to'xtatadi va o'quvchilarning mustaqil faoliyatini tashkil etadigan va uni boshqaradigan shaxs pozitsiyasini egallaydi. Uning asosiy roli hozirda o'quv maqsadlarini belgilashda, ta'lim muammolarini muvaffaqiyatli hal qilish uchun zarur shart-sharoitlarni tashkil qilishda. Texnologik yondashuv asosida mashg'ulotlarni tashkil etish nafaqat har bir o'quvchining individual qobiliyatiga mos ravishda uning ta'lim ehtiyojlarini qondirish, balki o'zini anglash, o'zini rivojlantirish va o'zini namoyon qilish uchun sharoit yaratishga imkon beradi. Yangi axborot texnologiyalari,