Fizika fanidan yakuniy savollar Jismning erkin tushishi

• 
  Fizika fanidan yakuniy savollar
  

1. 
   Jismning erkin tushishi (Tezlanishi ( g=9,81)
   

# 3 A Jismning faqat og’irlik kucghi tasiridagi harakatiga erkin tushish d-di g=GM/

2. 
   Aylana bo’ylab xarakatlanayotgan jism (davr burchak tezsligi)
   

# T=t/N,ω=ϕ/t,ω=2π/t- kabi jarayonlar aylana bo’ylab harakati mavjud

3. 
   Aylana bo’ylab xarakatda tezlanish (Aylana markazi tomon tik yo’nalgan )
   

# Har qanday aylana bo’ylab harakatda tezlanish mavjud bo’lib aylana markazi tamon tik yo’nalgan a=v²/R , a=w²R

4. 
   Butun olam tortishish qonuni
   

#Har qanday massaga ega jismlar gravitatsiya kuchi bn o’zaro ta’sirlashadi.Bu kuch ularning massaga to’g’ri va massa markazi orasidagi masofaning kvadratiga teskari proporsional F=m_1*m_2*G/r²

5. 
   Og’irlik kuchi (jismga ta’sir)
   

# Jismning yerga tortuvchi kuchga og’irlik kuchi d-di va har doim jism mssaga markazdan yer tamon tik yuborilgan bo’ladi F=mg

6. 
   Jismning og’irligi (tayanchga ta’sir)
   

#Jismni og’irligi deb tayanchga yoke osmaga ta’siri kuchiga aytiladi. Og’irlik tayanch yoke osmaga ta’sir ko’rsatadi

7. 
   Vazinsizlik (Erkin tushayotgan jism)
   

#Jism faqat og;irlik kuchi tasirida harakatlansa vazinsiz d-di (p=0) erkin tushayotgan jism vazini 0 ga teng

8. 
   Diformatsiya (shaklga ta’siri)
   

# Tashqi kuch tasirida jism shaklining uzgarishi

9. 
   Ishqalanish kuchi necha turga bo’linadi (2 sirt chegarasida)
   

# Uch turga bo’linadi ,tinchlikda ishqalanish , sirpanib ishqalanish , dumalanib ishqalanish ,

10. 
    Jism impulse
    

# Turtki qarshi harakat p=mv

11. 
    Kuch impulse
    

#Jism impulisining uzgarishi yoke kuchning ta’siri vaqtiga ko’paytmasi kuch impulisi d-di. I=Ft = mv-mv₀

12. 
    Impulsning saqlanish qonuni (jismlar to’qnashuvi)
    

# Sistimani tashkil qilgan jismlarning impluslari algibraik yig’indisi tuqnashmasdan oildin qancha bo’lsas to’qnashgandan so’ng ham shunday bo’ladi

13. 
    Potensial inergiya
    

#Jismlarning fazodagi vaziyatiga bog’liq bo’lgan energiya E_p=mgh

14. 
    Kinetik inergiya
    

#Jismlar harakatlanganda vujudga keladi E_k=mv²/2

15. 
    Tuliq mexanik energiya
    

# Extiyoriy vaqtdagi kenitik potinsial energiyasi yig’indidi o’zgarmas bo’lgan skalyar kattalik

16. 
    Quvvat
    

#Vaqt birligi ichida bajarilgan ishga quvvat d-di N=A/t

17. 
    Energiya
    

#JIsmlarni ish bajaraolish qobiliati

18. 
    Gidrostatik bosim
    

#­­Idish tubiga beradigan bosim

19. 
    Paskal qonuni (berk idish)
    

#Berk idishda muvozanatda turgan suyuqlik gazga tashqi kuch tasir qilganda bosm barcha yunalishda bir xil uzatiladi

20. 
    Bosim
    

#Yuza birligida tik ravishda tasir qiluvchi kuchga bosm d-di

21. 
    Tashqi atmosfera bosimi qanchaga teng
    

#P₀=10⁵paskal=1atm =760mm simob ustini

22. 
    To’g’ri chiziqli tekis xarakat
    

#To’g’ri chiziqli traiktorya bo’ylab ilgarilanma harakat qilayotgan moddiy nuqta ixtiyoriy lekin teng vaqt oraliqlari bir xil masofaga kuchsa to’g’ri chiziqli tekis harakat sodir bo’ladi

23. 
    Mexanik xarakat
    

#Vaqt utishi bilan jismning boshqa jismlarga nisbatan vaziyatning uzgarishiga mexanik harakat diyiladi .

24. 
    Sanoq sistemasi
    

#Sanoq jismi unga bajarilgan koordinatalar sistemasi va vaqtni ulchaydigan asbob

25. 
    Ilgarilanma xarakat
    

#Jismning ixtiyoriy ikki nuqtani birlashiruvchi to’g’ri chiziq o’z- o’ziga paralelligigacha qoladigan harakat

26. 
    Skalyar kattaliklar
    

#Faqat son qiymati bn ifodalanadigan kattali skalyae kattalik d-di

27. 
    Vektor kattaliklar
    

# Son qiymati va yo’nalishiga ham ega kattalik vector kattalik di-di

28. 
    Xarakat tenglamasi (sanoq sistema)
    

#X =X₀+S, Y=Y₀+S

29. 
    Oniy tezlik
    

#Berilgan vaqt momintidagi tezlik

30. 
    Tangensial tezlanish
    

#Tezlik modili uzgarishini harakatlanuvchi tezlanish tanginsial tezlanish notikis harakatta bor

31. 
    Arximed kuchi va qonuni
    

#(Suyuqlik yoke gaz ) uziga botirilgan jismga yuqoriga tik yunalgan va jismningh botirtilgan qismi hajmidagi suyuqlikni og’irligigga teng kuch bilan tasir etadi F_a=ƿ_sv_jg

32. 
    Temperatura
    

# Modda molikularining o’rtacha kenitik energiyasi o’lchovi

33. 
    Temperaturaning Kelvin va Selsiy shkalasi orasidagi bo’g’liqlik
    

# T=(t+273.15)k , t=( T-273.15)^o C

34. 
    Yonish issiqligi
    

# Yoqilg’ining yonish issiqligi deb 1 kg yoqilg’i yonganda ajralib chiqqan issiqlik miqdoriga son jixatiga teng bulgan kattalik

35. 
    Izoxarik jarayon (Termodinamika)
    

# Hajim uzgarmaganligi sababli izoxorik jarayonda ish bajarmaydi A=0 , Q=∆u ,V=Constanta , Q3/2mRT/M

36. 
    Adiabatik jarayon (Termodinamika)
    

#Tashqi muhit bilan issiqlik miqdori almashinmay sodir bo’ladigan jarayon

37. 
    Kondinsatsiya (Gassimon holatdan)
    

#Moddaning gaz holatdan suyuq holatga utishi

38. 
    Tuyingan bug’
    

# Uz suyuqligi bilan dinamik muvozanatda bo’lgan bug’ga tuyingan bug’ d-di

39. 
    Tuyinmagan bug’
    

# Suyuqlik ichidan biror vaqt ichida chiqib ketayotgan molekulyar soni usha vaqt ichida suytuqlikga qaytib tushayotgan bug’ molekulalarning o’rtacha sondan katta bo’lgan to’yinmagan bug’ di- di

40. 
    Kretik temperature
    

# Gazni siqish yuli bilan suyuqlikka aylantirib bio’lmaydigan eng past temperatura

41. 
    Absolyut namlik (suv bug’ligi)
    

# 1m³ havo tarkibidagi suv bug’ning massasiga absalut namlik d-di

42. 
    Shudring nuqtasi (bug’larning tuyinganligi)
    

# Havodagi suv bug’ini to’yingan holatda bo’ladigan tempuraturasi

43. 
    Difformatsiya
    

# Tashqi kuch tasirida qattiq jismning shakli yoki hajmi o’zgarishi ¹

44. 
    Moddalarning agregat holatlari
    

# Modda xossalarini o’rnatish moddalarni qattiq , suyuq, gaz holatlarda uchratish mumkinligini ko’rsatadi

45. 
    Izotermik jarayon (termodinamika)
    

#O’zgarmas tempiraturada

46. 
    Izobarik jarayon (termodinamika)
    

# Massa va bosim uzgarmas saqlangan holda bo’ladigan gaz jaraytoni

47. 
    Bug’lanish
    

#Suyuqlikning gaz simon muhit yoki vakum bilan chegaralovchi erkin sirtidan bug’ hosil bo’lishi

48. 
    Qaynash nuqtasi
    

# Suyuqlikning narmal atmasfera bosimidagi qaynash harorati

49. 
    Issiqlik miqdori (issiqlik uzatilish)
    

# Bir jismdan boshqasiga issiqlik o’zatishda utgan energiya miqdorini belgilovchi fizik kattalik

50. 
    Sirt taranglik kuchi (Suyuqlik sirti)
    

# Suyuqlik sirtini chegaralab turgan chiziqqa perpendikulyar ravishda shu sirt bo’ulab ta’sir etadigan va ushbu sirtni mumkin qadar qisqartirishga intiladigan kuch

51. 
    Kristal jismlar
    

#Atomlari va molekulalari qattiy tartib bilan fazoda joylashgan qattiq jismlar

52. 
    Erish jarayoni (temperatura)
    

#Qattiq jismning suyuq holatiga o’tish jarayoni

53. 
    Tebranish yoki tebranma xarakat (davriy)
    

#biror muvozanat vaziyatga nisbatan davriy takrorlanib turuvchi harakat

54. 
    Burchak chastotasi (aylanma xarakat)
    

# 2π-sekunddagi tebranishlar soni

55. 
    Prujinali mayatnik
    

#bir uchi osamaga mahkamlangan ikkinchi uchiga m massali yuk osilgan pujinadan iborat sistema

56. 
    Kundalang to’lqinlar
    

#Zarralarining tebranishi to’lqinning tarqalish yo’nalishida bo’lgan to’lqin

57. 
    Bo’ylama to’lqinlar
    

#Zarralarning tebranish yo’nalishi tebranishning tarqalish yo’nalishida bo’lgan to’lqin

58. 
    To’lqin uzunligi
    

#Tebranishning bir xil fazolarda bo’lgan bir biriga eng yaqin nuqtalar orasidagi masofa

59. 
    Elektrostatika
    

#Elektro dinamikaning tinch turgan zaryadli jismlarning o’zaro ta’sirlashuvi va elektor maydonini o’zgaradigan bo’lim

60. 
    Elektr maydon
    

#Elektor kuchini hosil qiluvchi kuch maydoni

61. 
    Zaryand sirt zichligi
    

#Sirtning birlik yuzasiga to’g’ri keladigan zaryadning miqdori

62. 
    Elektrostatik induksiya
    

#Bir jinsli elektr maydoniga kiritilgan o’tkazgichning sirtida zaqaryadlar hosil bo’lishi jarayoni

63. 
    Elektr sig’img’imi (zaryad to’plash)
    

#O’tkazgichning o’zida zaryad to’plash qobilyatini xarakterlovchi fizik kattalik C=q/hφ

64. 
    Kondensator
    

#ikkita o’tkazgichdan iborat bo’lgan tizimning elektr sig’imi bitta o’tkazgichning sig’imidan juda katta bo’ladi,bir-biridan dielektrik bilan ajratilgan ikkita o’tkazgichdan iborat bo’lgan tizim

65. 
    Elektrodinamika (zaryadlar xarakati)
    

#Zaryadli zarralarning harakati bilan bog’liq bo’lgan hodisa va jarayonlarni o’rganadigan fizik bo’lim

66. 
    Tok kuchi nima yordamida ulchanadi-#Ampermetr
    
67. 
    O’zgarmas elektr toki
    

#Agar tok kuchining moduli va yo’nalishi vaqt o’tishi bilan o’zgarmasligi

68. 
    Tok zichligi (xarakatdagi tok kuchi)
    

#O’tkazgichning birlik ko’ndalang kesim yuzasidan o’tayoitgan tok kuchiga son jihatdan teng bo’lgan fizik kattalik

69. 
    O’tkazgichlardagi qarshilik
    

#Metall o’tkazgichlardagi qarshilik metalldagi erkin elektronlarning Kristal panjara tugunlaridagi ionlar bilan to’qnashishi natijasida yuzaga keladi

70. 
    Rezistorlar
    

#Zanjir orqali o’tayotgan tok kuchini boshqarish uchun ishlatiladigan aniq qarshilikka ega bo’lgan asbob

71. 
    Reostatlar (rezistor)
    

# O’zgaruvchan qarshilikka ega bo’lgan rezistorlar

72. 
    Ichki qarshilik (elektr)
    

# Ampermetrning elektr qarshiligi

73. 
    Elektr yurituvchi kuch (zaryad ko’chirish)
    

#Tashqi kuchlarning berk zanjir bo’ylab birlik zaryadni ko’chirishda bajargan ishi

74. 
    Qisqa tutashuv (klemalar)
    

# Agar tashqi zanjirni uzib manba klenmalari o’zaro ulansa qisqa tutashuv hosil bo’ladi

75. 
    Dissosatsiya (ionlar)
    

#Molekulalarning zaryadli ionlarga ajralishi

76. 
    Elektrolitlar (elektr toki)
    

# Elektr tokini o’tkazadigan suyuqliklar

77. 
    Anod (elektrot)
    

#TOk manbaining musbat qutbiga ulangan elektrod

78. 
    Katod (elektrod)
    

#Tok manbaining manfiy qutbiga ulangan elektrod

79. 
    Elektroliz (elektrod ajralishi)
    

#Elektroliddan tok o’tishi jarayonida elektrodda moddaning ajralishi

80. 
    Gaz razryadi (elektr
    

# Gaz orqali elektr toki o’tish protsessi

81. 
    Termoelektron emissiya (yuqori temperatura)
    

#Yuqori tempraturadagi metallardan elektronlarning ajralib chiqish hodisasi

82. 
    Temperatura ulchash asbobi (dielektrik va yarim o’tkazgichlarda)
    

#Bolometr

83. 
    Tranzistorlar
    

#Baza, e mitter,kollektorlardan tashkil topgan

84. 
    Indeksion tok
    

#Yopiq konturni o’rab turgan magnet oqimi o’zgarishi natijasida konturda vujudga keladigan tok

85. 
    Elektromagnit tebranish
    

#Zanjirda zaryad miqdorining va kuchlanishining davriy ravishda o’zgarib turishi

86. 
    Garmonik tebranish
    

# Elektromagnet tebranishlar sinus yoki cosinus qonuniga bo’ysungan tebranish

87. 
    Tebranishlar konturi
    

#Kandensator va g’altakdan iborat bo’lgan zanjir

88. 
    Izotoplar (atom)
    

#Atom zaryadi birxil atom massalari radiaktivligi turlicha bo’lgan moddalar

89. 
    Izobarlar (atom)
    

#Nisbiy atom massalari bir xil,praton va neytronlar sonim farq qiluvchi atomlar yadrosi

90. 
    Izotonlar (atom)
    

#Neytronlar soni bir xil,atom massalari radiaktevligi turlicha moddalar

91. 
    Kogerent to’lqinlar (chastota)
    

#Chastotalari bir xil fazolar farqi vaqt o’tishi bilan o’zgarmaydigan to’lqinlar

92. 
    Fotometriya (optika)
    

#Optikaning yorug’lik energiyasini o’lchash usullarini o’rganuvchi bo’lim

93. 
    Yorug’lik oqimi (nur quvvati)