Физика фани ўқув хонаси ва лаборатория хоналарининг жиҳозланиш талаблари ва хавфсизлик техникаси қоидалари. Физика фанини ўқитишда кўргазма ва тажрибаларни ўтказиш методикаси

Қурилманинг тузилиши ва ишлаши

Текис тезланувчан ҳаракат қилаётган жисм тезланишини аниқлаш қурилмасининг умумий кўриниши қуйидаги 13-расмда тасвирланган.

13 – расм.


Ишни бажариш тартиби

1. 
   Лаборатория универсал таъминлаш манбаи 42 В ўзгарувчан ток тармоғига уланади.
   
2. 
   Лаҳза ўлчагич лаборатория универсал таъминлаш манбаига уланади ва ишга туширилади. Лаҳза ўлчагичнинг ҳисобдан чиқариш тугмасини босиб, унинг кўрсатиш таблосида 0 рақамининг пайдо бўлганлиги қайд этилади.
   
3. 
   Новнинг юқори учидан шарча қўйиб юбориладиган жой танланади. Новнинг қуйи қисмига силиндрча ўрнатилади.
   
4. 
   Шарча танланган жойдан қўйиб юборилади ва шу заҳоти лаҳза ўлчагич ишга туширилади.
   
5. 
   Шарча нов охиридаги силиндрга этиб келгач, лаҳза ўлчагичнинг тўхтатиш тугмаси босилади.
   
6. 
   Лаҳза ўлчагичнинг кўрсатиши қайд этилади.
   
7. 
   Шарчанинг босиб ўтган ёъли ўлчов чизгъичи ёрдамида ўлчаб олинади.
   
8. 
   Лаҳза ўлчагичнинг ҳисобдан чиқариш тугмасини босиб, унинг кўрсатиш таблосида 0 рақамининг пайдо бўлганлиги қайд этилади.
   
9. 
   Тажриба бир неча бор такрорланади.
   
10. 
    Олинган натижалар асосида (3) формулага кўра текис тезланувчан ҳаракат тезланиши, (4) формулага кўра оний тезлик ҳисобланади.
    
11. 
    Тажриба натижалари абсолют хатолик ҳисобга олинган ҳолда, қуйидаги жадвалга ёзилади:
    

№	с (м)	т (с)	а (м/с^2)	(м/с)
1
2
3