Fizika fakulteti 2-bosqich 2006-guruh talabasi Safarov Furqatning Optika fanidan

4-rasm
1' va 2’ to'lqinlar orasidagi optik yo'llar farqi, ya’ni muhitni nazarga olgan holdagi yo‘llar farqi quyidagicha topiladi:
Δ = AB*n2 + BC*n2 – AE*n1
To'lqinlar orasidagi yo'llar farqini topganda, quyidagilarni nazarga olish kerak: agarda to ‘lqin sindirish ko‘rsatkichi kichik muhitdan sindirish ko‘rsatkichi katta bo‘lgan muhitga tushib qaytsa, qaytgan to‘lqin fazasi π – ga, yo’llar farqini esa λ/2 ga o’zgartiriladi. Agarda to’lqin sindirish ko’rtsatkichi katta muhitdan sindirish ko’rsatgichi kichik muhitga tushib qaytsa, u holda qaytgan to’lqin fazasini ham o’zgartirmaydi. Bundan keyin ikkita to’lqin orasidagi yo’llar farqini topganimizda bularni hiosobga olishimiz kerak:
Δ = (AB + BC)*n2 –(AE*n1 + λ/2)
AB, BC, AE larni sinish burchagi r, qalinlikni d orqali ifodalab hamda

ekanini nazarga olib, ifodani sinish burchagi yordamida quyidagicha yozamiz:
Δ = 2 d + ;
Tushish burchagi yordamida quyidagicha bo’ladi:
Δ =2d + ;
Demak, yupqa pardadan qaytgan qo‘shni tolqinlar orasidagi yo’llar farqi d, , i, г, ƛ — larga bog‘liq ekan. Ikkita qo‘shni kogerent to’lqinlarning qo‘shilishi natijasida hosil bo'lgan interferensiyaning maksimum va minimum shartlari quyidagicha ifodalanadi:

maksimum va minimum shartlarini yupqa pardadan qaytgan to‘lqinlarning yo'llar farqini qo‘llaganda:
a) sinish burchagi orqali yozsak:

b) tushish burchagi orqali yozsak:

Agarda, to'lqin havodan ( =1) biror muhitga ( = n ) tushsa quyidagicha yoziladi:

Endi o‘tgan to’lqinlar (2') va (2") orasidagi yo‘llar farqini topamiz. Yana (2') va (2") to‘lqinlar B nuqtada hosil bo‘ladilar. (2") to'lqin yupqa parda ichida BC va CD larni o'tadi. O‘sha vaqtda esa (2') to‘lqin BM masofani o ‘tadi. Yuqoridagi 1" va 1" ga o’xshab, 2" va 2’ kogerent to‘lqinlar orasidagi yo‘llar farqi quyidagicha bo‘ladi: