|
Ikkinchi bosqich
Ikkinchi bosqich 1995-1997 yillarni o‘z ichiga olib, bu bosqich soliqlarni bozor iqtisodiyoti talablariga moslashtirish va korxonalarning ishlab chiqarish faoliyatini rag‘batlantirishga qaratilganligi bilan ahamiyatli hisoblanadi.
Soliq tizimidagi islohotlarning ikkinchi bosqichida soliqlarni korxonalarning ishlab chiqarishini rag‘batlantirishga qaratish maqsadida korxonalar har bir foiz mahsulot ishlab chiqarish hajmini ko‘paytirgani hisobiga foyda solig‘i stavkasi 0,3 foizga kamaytirish, qishloq xo‘jaligi korxonalari uchun foyda solig‘i stavkasi rentabellik darajasidan kelib chiqib, ya’ni rentabellik darajasi 40% gacha bo‘lgan korxonalar uchun 3 foizli stavkada, rentabellik darajasi 40%dan yuqori bo‘lgan korxonalar uchun 20 foizli stavkada undirish tartibi belgilandi.
1995 yildan boshlab soliq tizimi ixchamlashtirilib, bir qator samarasiz soliqlar va yig‘imlar, ya’ni respublika tashqarisiga olib chiqiladigan xomashyo resurslari uchun soliq, hisoblab yozilgan amortizatsiyadan byudjetga 30 foiz ajratma va shu kabilar bekor qilindi. Jismoniy shaxslar daromadiga solinadigan soliq shkalasi o‘zgartirildi.
1997 yil 24 aprelda O‘zbekiston Respublikasining Soliq kodeksi qabul qilindi va 1998 yildan amaliyotga joriy qilindi. Bu hujjat orqali soliq qonunchiligini mustahkamlash bilan birga, milliy mahsulotlar eksportini, import tovarlar o‘rnini bosadigan mahalliy mahsulotlar ishlab chiqarishni, nogironlarning ishlab chiqarishdagi ishtirokini, mehr-muruvvat ishlarini rag‘batlantirish vazifasi kuchaytirildi.
Uchinchi bosqich
Davlat soliq xizmati organlari faoliyatining huquqiy asoslarini belgilash maqsadida 1997 yilning 29 avgustida "Davlat soliq xizmati to‘g‘risida"gi Qonun qabul qilindi. Unda, davlat soliq xizmati organlarining asosiy huquqlari, vazifa va funksiyalari belgilanishi bilan birga uchastka davlat soliq inspektori lavozimi joriy etildi.
Uchinchi bosqich 1998-2007 yillarni o‘z ichiga olib, bu bosqichda soliq tizimida amalda bo‘lgan soliqlarni ixchamlashtirish islohotlari boshlanib, soliq to‘lovchi yuridik shaxslarga imkoni boricha soddalashgan, ixchamlashgan soliq tizimi joriy etildi va ularga soliq hisob-kitoblarini, hisobotlarini topshirish, hisoblangan soliq summalarini to‘lash muddatlari qulay holatga keltirildi.
Xususan, mikrofirma va kichik korxonalar soddalashtirilgan tartibda yagona soliq to‘lovini to‘lashi, qishloq xo‘jalik tovar ishlab chiqaruvchilar yagona er solig‘ini to‘lashi, savdo va umumiy ovqatlanish korxonalari yalpi daromaddan soliq va mol-mulk solig‘ini to‘lashi belgilandi.
2000 yildan boshlab samarasiz, byudjetga tushishi qiyin hisoblangan reklama solig‘i, avtotransport vositalarini olib-sotish solig‘i, me’yoridan ortiq sotilmagan tayyor mahsulot qoldig‘i uchun 2 foizli haq hamda tabiatni ifloslantiruvchi chiqindilarni joylashtirish uchun haqlar bekor qilindi.
2005 yilning 1 iyulidan boshlab mikrofirma va kichik korxonalar uchun ilgari to‘lab kelingan yagona soliq hamda Moliya vazirligi huzuridagi Pensiya jamg‘armasi, Respublika yo‘l jamg‘armasi va Maktab ta’limi jamg‘armalariga majburiy ajratmalar o‘rniga yagona soliq to‘lovi joriy etildi.
2007 yil 1 yanvardan boshlab, savdo va umumiy ovqatlanish korxonalari uchun belgilangan yalpi daromad solig‘i, Moliya vazirligi huzuridagi Pensiya jamg‘armasi, Respublika yo‘l jamg‘armasi va Maktab ta’limi jamg‘armalariga majburiy ajratmalar o‘rniga tanlash huquqisiz yalpi tushumdan to‘lanadigan yagona soliq to‘lovi joriy etildi.
Malumki, 2005 yildan boshlab O‘zbekistonda jamiyatni demokratlashtirish va yangilash, mamlakatni isloh qilish sohasida tub o‘zgarishlarni amalga oshirish davri boshlandi. Prezidentimiz I.Karimov tomonidan Oliy Majlis Qonunchilik palatasi va Senatining qo‘shma majlisida 2005 yilda iqtisodiy islohotlarni amalga oshirishning eng muhim ustuvor vazifalaridan - iqtisodiyotni modernizatsiyalash, soliq siyosatini yanada erkinlashtirish hamda takomillashtirish, kichik biznes va xususiy tadbirkorlikning jadal rivojlanishini har tomonlama qo‘llab-quvvatlash yuzasidan ustuvor vazifalar belgilab berildi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
