Finlyandiyada MTTlar
Majidova Xadichaxon
Xamidova Muslima
pre-11U
. Maktabgacha ta'lim darajasi Maktabgacha ta'lim muassasalari 9 oydan 6 yoshgacha bo'lgan bolalarni qabul qiladigan bolalar bog'chalari va bolalar bog'chalari. Maktabgacha tarbiya muassasalarining asosiy vazifalari bolalarga g'amxo'rlik qilish va ota -onalarga bilim olish, maktab intizomining asoslarini o'rgatish va jamiyatda bir -biri bilan muloqot qilishdir. Maktabgacha ta'limning yagona ta'lim standartlari yo'q. Kundalik yurish va turli madaniyat muassasalariga tashriflar mashg'ulotlarning majburiy qismi hisoblanadi. Guruhlar soni odatda 12 yoshdan 20 yoshgacha. Bitta o'qituvchi maksimal 4 ta bola bilan shug'ullanishi mumkin, bu qonun bilan mustahkamlangan. Maktabgacha ta'lim muassasalarining ish vaqti 06:30-17: 00. Biroq, ota-onalar bolasini 4-5 soatga qoldirish imkoniyatiga ega. Ba'zi bolalar bog'chalari tunda ishlaydi, bu ota -onalar xizmat safarida yoki tunda ishlayotgan holatlarga mo'ljallangan. Shuningdek, ular xususiy va munitsipallarga bo'linadi. Oilaviy bog'lar kichik guruhlarda va uyga iloji boricha yaqin joyda juda mashhur bo'lib, bu erda qat'iy jadval yo'q. İmmigratsion bolalar uchun muassasalar mavjud bo'lib, ularda ona tili fin va shved tillari bilan birga o'rganiladi. Bolalar bog'chasiga borish ixtiyoriydir. Finlyandiya maktabgacha tarbiyachilarining uchdan bir qismi bu muassasalarga bormaydi. Katta aholi punktlarida bolalar bog'chalarida joylar ko'p emas, shuning uchun bolani mustaqil ravishda tarbiyalash bilan shug'ullanadigan ota -onalarga 500 evro miqdorida nafaqa to'lanadi. 6-7 yoshida, boshlang'ich maktabga kirishdan bir yil oldin, bolalar majburiy maktabgacha ta'lim oladi. Ham mahalliy maktablarda, ham bolalar bog'chalarida ixtisoslashtirilgan tayyorgarlik mashg'ulotlari munitsipalitetlar ixtiyorida. Bolalarga o'qish, yozish, matematika, fan, etika o'rgatiladi. Har xil yoshdagi bolalarni bitta guruhda tarbiyalash mumkin. Har bir bola sifatli maktabgacha ta'lim olish huquqiga ega, lekin uning bepul yoki yo'qligi ota -onalarning daromad darajasiga bog'liq. Maktabgacha yoshdagi bolalarni tarbiyalash uchun katta mablag' talab qilinadi, shuning uchun bolalar bilan ishlash uchun maksimal oylik to'lov bolalar bog'chasidagi har bir bola uchun 264 evro (350$AQSh dollari) ni tashkil qiladi. Finlyandiya ta'lim vazirligi vakillari shunday izoh berishdi: «Biz har bir bolaning bog'chaga borish huquqiga ega deb hisoblaymiz. Bu ish paytida bolangizni tashlab ketadigan joy emas. Bu bolalar o'ynashi, o'qishi, ta'lim tarbiya topishi va do'stlashishi mumkin bo'lgan joydir. Tarbiyachilarning o‘rtacha oylik maoshi - 3500 €. Hech qanday qat'iy o‘qitish dasturi yo‘q, qanday uslubda va qanday darslik asosida o‘qitishni o‘qituvchining o‘zi hal qiladi. Muassasa xodimlari va o‘qituvchilar uchun turli tekshiruvlar yo‘q, o‘quvchilarga ta'lim berishga doir turli uslublarni o‘rgatuvchilar ham yo‘q. Mamlakat ta'lim dasturida, faqat umumiy tavsiyalar bor, xolos. Har bir pedagog o‘zi to‘g‘ri deb bilgan uslubni qo‘llaydi. Bolalarga bo‘lgan ishonch: darslarda o‘quvchi o‘zini qiziqtirgan ish bilan shug‘ullanishi mumkin. Masalan, adabiyot darsida o‘quv filmi namoyish etilayotgan bo‘lsa-yu o‘quvchiga buning qizig‘i bo‘lmasa, u kitob o‘qib o‘tirishi mumkin. O‘quvchi o‘zi uchun nima foydali ekanini o‘zi tanlaydi. 7 yoshgacha bo'lgan bolalar kunduzgi bolalar bog'chalariga qatnaydilar, ammo u erda darslar o'rniga ijodiy o'yinlarga e`tibor berishadi. «Bu yoshdagi bolalarga o'ynash va jismoniy faol bo'lish uchun vaqt kerak. Bu yosh ijodkorlik davri”, deydi Xelsinki shahridagi Franseniya kunduzgi davolash markazi rahbari Tina Marjoniemi.
t
Finlyandiya bolalari ta`limni boshqa mamlakatlarnikiga qaraganda kechroq boshlaydilar. Ular 7 yoshdan boshlab maktabga qabul qilinishadi. «Bolalarni haddan ziyod erta maktabga berish ilmiy jihatdan foydali emasligi tasdiqlangan», deyiladi fin tizimida. Ta'lim tizimida asosiy o'qitish metodikalari quidagi 7 asosga tayangan deb hisoblanadi: 1.Tenglik, 2.Bepul ta'lim 3.İshonch 4.Mustaqillik 5.İndividuallik 6.Amaliylik 7.İxtiyoriylik Finlandiya maktabgacha ta'lim muassasalarida ilk yoshdagi bolalardan boshlab katta yoshdagi bolalargacha foydalaniladigan asosiy metodlardan biri hisoblangan "amaliylik" metodikasi keng qo'llaniladi. Bunda bolalarga o'rganilayotgan predmetning ayni o'zi taqdim etiladi. Bolalarga predmetning barcha hususiyatlari tushuntiriladi. Bu metod orqali bolalar o'rganilgan predmetni boshqalaridan aniq va oson ajratb oladilar.
Raxmat
Do'stlaringiz bilan baham: |