Filosofiya uzb

 

---

 
 
84
84
 
22-mavzu. Tushuncha.  
 
Reja: 
1. Tushunchaning umumiy tavsifi. 
2. Tushunchaning mazmuni va hajmi, ularning uzaro aloqasi. 
3. Tushunchalarning turlari. 
4. Tushunchalar urtasidagi munosabatlar. 
 
 Tushuncha predmet va hodisalarning umumiy, muhim belgilarini aks ettiruvchi tafakkur shaklidir. 
Belgilar  deb,  predmetlarni  bir-biridan  farq  qiluvchi  hamda  ularning  bir-biriga  uxshashligini  ifoda 
qiluvchi  tomonlarga,  xususiyatlarga  aytiladi.  Har  bir  predmet  olamdagi  boshqa  predmetlar  bilan 
(bevosita  yoki  bilvosita)  aloqada  bulganligi  uchun  kup  belgilarga  ega.  Ularning  ba`zilari  faqat  bitta 
predmetga  xos  bulgan,  uning  individual,  yakkalik  belgilarini  tashkil  qilsa,  boshqalari  predmetning 
ma`lum  bir  guruhiga  tegishli  bulib,  umumiy  belgilar  hisoblanadi.  Masalan,  har  bir  kishi  faqat 
uzigagina  xos  bulgan  ruhiy  kechinmalar  va  shu  kabi  individual  belgilarga  ega.  Shuning  bilan  birga 
kishilarning  ma`lum  bir  guruhiga  (mehnat  jamoasi,  millat  va  shu  kabilarga  tegishli)  yoki  barcha 
kishilarga  (mehnat  qilish,  fikr  yuritish  qobiliyatlari,  ijtimoiy  munosabatlarda  ishtirok  qilishi  va  shu 
kabilar) xos bulgan umumiy belgilarga ega. 
Individual  va  umumiy  belgilarning  ba`zilari  predmetning  mavjud  bulishi  uchun  zarur  bulib,  uning 
tabiatini,  mohiyatini  ifodalaydi.  Bunday  belgilar  predmetning  muhim  belgilari  deyiladi.  Masalan, 
davlatning mavjud bulishi uning uz maydoni, aholisi, hokimiyat organlariga ega bulishini taqoza etadi.