Борлиқвоқеликнинг энг умумий, ички ва ташқи, моҳияти ва мазмунига алоқадор барча жиҳатларини акс эттиради, мавжудлик воқеликнинг ташқи, кўзга ташланадиган, шаклига алоқадор ва тажриба воситасида билиб олинадиган томонини ифодалайди. Реалликчи?
Реаллик борлиқнинг муайян объектда мавжуд бўлган мужассамлашган қисмини ифодалайди.
|
Онгимиздан ташқарида ва унга боғлиқ бўлмаган ҳолда мавжуд бўлган реаллик нима деб аталади?
|
Обьектив реаллик
|
Яхлитҳолдабутундунёнингасосиданимаётади? Бусаволгажавобберишдафайласуфлартурлихил концепциялардафикрюритишади. Бужойдаасосанучхилмуҳимконцепцияникўрсатишмумкин. Уларгамонистик, дуалистикваплюралистикконцепцияларкиради.Монистик концепциянинг моҳиятини очиб беринг?
|
Дунёнингасосидабиттаманба (битта субстанция) ётадидебҳисоблашади.
|
Моддий ва ғоявий борлиқ, реал ва виртуал борлиқ, табиий ва ижтимоий борлиқ, актуал ва потенциал борлиқ борлиқнинг шакллари ҳисобланади. Актуал борлиқ деганда нимани тушунасиз?
|
Актуал борлиқ борлиқнинг айни пайтда ва шу жойдаги воқеликда намоён бўлиб турган ва шу воқелик билан алоқадорликдаги қисми
|
Иккиламчи табиат доирасида борлиқнинг кўринишлари аниқ кўрсатилган жавобни кўрсатинг?
|
Инсон борлиғи, маьнавий борлиқ, социал борлиқ
|
Ҳозиргипайтдаматериянингмоддасимонваномоддасимонкўринишларинингмавжудлигианиқланган.Материянингномоддасимонкўринишига нималар киради?
|
Турли хил физик майдонванурланишларкиради
|
Борлиқнинг мавжудлиги ундаги ўзгаришлар билан белгиланади. Агар ўзгариш бўлмаса, борлиқнинг бор ёки йўқлиги номаълумлигича қоларди. Ҳар қандай ўзгариш - ҳаракатдир. Ҳаракатнинг энг содда шакли нима деб аталади?
|
Механик ҳаракат
|
Борлиқтузилишгаэга, яъни у структурали. Борлиқнингасосийтузилишишакли (структуравийшакли) унингфазовавақтдамавжудлигибиланизоҳланади. Фазо нима?
|
Вақтнинг муайян лаҳзасида бу дунёни ташкил этган нуқталарнинг ўзаро жойлашиш тартибини ифодалайди
|
Инсон ўзининг кундалик ҳаётида лаҳза», «пайт», «давр», «замон», «фасл», «кеча», «бугун», «эртага», «индин», «ўтган пайт», «олдин», «ҳозир», «шу пайт», «шу он», «кейин», «энди», «ўтмиш», «келажак», «давомийлик», «эрта», «кеч», «азалийлик», «абадийлик», «мангулик» каби вақтга оид тушунчаларга дуч келади. Бу тушунчалар фазога оидми ёки вақтга?
|
Фазога
|
“Детерминизм” тушунчачининг маьноси ?
|
Барча воқеалар ва ҳодисаларнинг қонунийлиги ва сабабий боғланганлиги ҳақидаги фалсафий таълимот
|
Микро, макро, мега дунёлар – олам шу уч дунёлар сифатида намоён бўлади.Бу дунёлар қандай табиатга эга?
|
Моддий
|
“Дунёнинг илмий манзараси” тушунчасини моҳиятини ёритинг?
|
Турли фанларнинг ютуқлари асосида шаклланган ва дунёнинг ягона образи ҳақида тасаввур берадиган илмий билимлар мажмуи
|
Давлат ва жамиятнинг пировард мақсади бўлган умумий бахт-саодатга эришиш муаммоси Форобий таълимотида муҳим ўрин тутади. Форобий фикрича ҳақиқий бахтга шундагина эришиладики, , қачонки..... (нуқталар ўрнида алломанинг жавоби берилган қаторни белгиланг)
|
ҳар кандай ёмонлик бартараф қилиниб, кишининг руҳи ва ақли ўзининг моҳиятларини ва барча хайрли, эзгу ишларни билишда энг юқори савияга эришиб-абадийликка даҳлдор бўлган дунёвий ақл билан қўшилиб кетса.
|
“Табиат қабул қилувчидан (субъект) олдин келади, «ҳис-туйғу орқали қабул қилинадиган нарса, уни идрок қилишдан олдин келганидек, билиб олинадиган нарса, унга тааллуқли билимдан олдин мавжуд бўлади»1. Форобий табиатни билиш жараёнининг чексизлигини қайд этиб, уни билмасликдан билиш томон кўтарилиши, оқибатдан сабабга, ҳодисадан моҳиятга, ораздан (акциденция) жавҳар (субстанция) томон боради”. Ушбу билиш назарияси муаллифини аниқланг?
|
Форобий
|
“Ягона борлиқ олти босқичдан иборат бўлиб, улар айни бир вақтда барча мавжуд нарсаларнинг ибтидоси сифатида бир-бирлари билан сабабий боғланишдадирлар. Биринчи босқич – биринчи сабаб (Худо); иккинчиси – самовий жисмлар борлиғи; учинчиси – фаол ақл, тўртинчиси –руҳ; бешинчиси – шакл; олтинчиси – модда. Шундай қилиб, худо ва модда, ягона бир бутунни ташкил этиб, бир қатор босқичлар орқали бир-бирлари билан сабабий боғланишдадирлар. Ўзларининг сабабий боғланишлари туфайли ушбу ибтидолар икки кўринишга ажратиладилар: «вожибул вужуд» - шундай нарсаки, мавжудлиги ўзидан келиб чиқади; «мумкинул вужуд» - шундай нарсаки, унинг мавжудлиги бошқа нарсадан келиб чиқади”. Ушбу борлиқ ҳақидаги таьлимот муаллифини аниқланг?
|
Форобий
|
Билишнинг табиати ва имкониятлари, инсон билимининг воқеликка муносабатини ўрганиш, билимнинг ҳақиқийлиги ва ишончлилигини аниқлаш йўллари, усуллари билан фалсафанинг қайси соҳаси шуғулланади?
|
Гносеология
|
|
Do'stlaringiz bilan baham: |