Filologiya fakulteti o‘zbek tili yo‘nalishi 183-guruh talabasi Qadamboyeva Layloning ,,O‘zbek adabiyotini o‘qitish metodikasi"fanidan taqdimot ishi - Mavzu:Badiiy asar tilini o‘rganish.
Reja: - 1.Badiiy asar tili haqida.
- 2.Badiiy asar tili tahlili Odil Yoqubovning ,,Diyonat"romani asosida.
- 3.Xulosa.
Badiiy asar tili juda qadim zamonlardan buyon ilm egalarining diqqatini tortib kelgan.Dunyo olimlari unga turlicha ta‘rif berishgan.Forobiy,Ibn Sino,Ahmad Taroziy,Navoiy,Bobur singari turkiy mutafakkirlarning asarlarida badiiy tilga islomiy-turkiy yondashuv aks etgan. - Badiiy asar tili juda qadim zamonlardan buyon ilm egalarining diqqatini tortib kelgan.Dunyo olimlari unga turlicha ta‘rif berishgan.Forobiy,Ibn Sino,Ahmad Taroziy,Navoiy,Bobur singari turkiy mutafakkirlarning asarlarida badiiy tilga islomiy-turkiy yondashuv aks etgan.
- Badiiy asar tili haqida so‘z borganda uning jihatlaridan biri differensatsiyalanganligiga alohida to‘xtalish zarur.
Muallif nutqi vositasida asar qismlari,voqealar,tafsilotlar yaxlit bir organizmga-badiiy matnga birikadi.Muallif nutqi grammatik jihatdan adabiy til normalariga to‘la muvofiq bo‘lishini talab qilishlik xato hisoblanadi. - Muallif nutqi vositasida asar qismlari,voqealar,tafsilotlar yaxlit bir organizmga-badiiy matnga birikadi.Muallif nutqi grammatik jihatdan adabiy til normalariga to‘la muvofiq bo‘lishini talab qilishlik xato hisoblanadi.
- Personajlar nutqini individuallashtirish zarurati badiiy asar tilidagi farqlanishni yanada orttiradi.Epik va dramatik asarlarda qahramon harakterini yaratishning asosiy vositalaridan biri personaj nutqi sanaladi.
Badiiy nutq shakllari haqida gapirganda uning monologik va dialogik shakllari ham farqlanadi.Monologik nutq shakli bir odam tilidan aytilayotgan nutqni bildirsa,dialogin nutq shakli suhbat-muloqot chog‘idagi bir necha kishining nutqini anglatadi.Lirik asarlarda monologik nutq,dramatik asarlarda dialogik nutq yetakchilik qilsa,epik asarlarda ularning har ikkisi ham keng o‘rin tutadi. - Badiiy nutq shakllari haqida gapirganda uning monologik va dialogik shakllari ham farqlanadi.Monologik nutq shakli bir odam tilidan aytilayotgan nutqni bildirsa,dialogin nutq shakli suhbat-muloqot chog‘idagi bir necha kishining nutqini anglatadi.Lirik asarlarda monologik nutq,dramatik asarlarda dialogik nutq yetakchilik qilsa,epik asarlarda ularning har ikkisi ham keng o‘rin tutadi.
Badiiy tilning eng muhim spetsifik xususiyatlari sifatida obrazlilik va emotsionallikni ko‘rishimiz mumkin.Badiiy asarda tasvirlanayotgan narsani jonli tasvirlash,his-tuyg‘u va kechinmalarni yorqin ifodalashga xizmat qiluvchi vositalarni umumlashtirib ,,badiiy tasvir va ifoda vositalari"deb ataladi. - Badiiy tilning eng muhim spetsifik xususiyatlari sifatida obrazlilik va emotsionallikni ko‘rishimiz mumkin.Badiiy asarda tasvirlanayotgan narsani jonli tasvirlash,his-tuyg‘u va kechinmalarni yorqin ifodalashga xizmat qiluvchi vositalarni umumlashtirib ,,badiiy tasvir va ifoda vositalari"deb ataladi.
- Sinonim ,antonim,omonim.so‘zlarni ham badiiy asarda qo‘llash asarni badiiy xususiyatini oshiradi.
DIALOG. - DIALOG.
- Romandagi Normurod Shomurodov bilan Qudratxo‘janing nutqidan parcha:
- -Sen-chi?Sen o‘zgardim ,deb o‘ylayapsanmi,Xo‘ja?
- - O‘zgarmabmanmi?Yopiray, a?....
- - Yo‘q.... afti basharang-ku,o‘zgarmoq tugul g‘ajilgan oshiq bo‘lib ketibsan-u, ammo fikr-zikring ,diling!....
- -To‘xta!-Qudratxo‘ja stoldagi patnisni nariroq surib,oldinga ergashdi,o‘laksa tovuqning bo‘yniday ingichka kegirdagini cho‘zib.
MONOLOG. - MONOLOG.
Abror shukurov o‘zi bilan suhbati: ,,O,Mahbub,Mahbub! Senga nima bo‘ldi o‘zi? Nahot bu qalloblar seni qo‘lga olmoqchi ekanini tushunmasang ?Nahot ering hammaning diqqat-e‘tiborida ekanini bilmasang?" MUALLIF TILI. - MUALLIF TILI.
- Normurod SHomurodov O‘rozqulni yaxshi ko‘radi.Qishloqqa kelganda uni ko‘rmay bir ikki kun uning bog‘ida bo‘lib ,tongotar suhbatlar qurmay ketmas edi.Kishi o‘z tengdoshlarining,yoshlikda birga o‘sgan yor-birodarlarining qadrinini keksayganda bilar ekan.Bu tengdoshlardan biri shu O‘rozqul,biri mardikorlikda tilmochlik qilgan.
ROMANDAGI MAQOL VA IBORALAR. - ROMANDAGI MAQOL VA IBORALAR.
- - Bosh omon bo‘lsa ,do‘ppi topiladi.
- - Eski hammom , eski tos.
- - Yetti o‘lchab bir kes.
- - Ota rozi, Xudo rozi.
- - Suvga tushgan mushukdek.
- - Mingta siz-bizdan,bitta jiz-biz yaxshi.
- - Egilgan boshni qilich kesmas.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR: - FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR:
- 1.Dilmurod Quronov. Adabiyotshunoslikka kirish.
- 2.Odil.Yoqubov.Diyonat romani.Toshkent .2019.
- 3.Internet saytlari.
- E‘tiboringiz uchun rahmat!
Do'stlaringiz bilan baham: |