Филологические науки: состояние, перспективы, новые

Үч нерсе кайра кайрылбайт: атылган ок, айтылган сөз, өткөн 
күндөр. Уй сойсоң, үч күн үйүңө жолобо. Бай жарды болсо, үч 
жылы байлыгын коё бербейт. Адамды билиш үчүн аны менен 
бирге үч пуд туз жеш керек 
Түрк тилинде да үч санына өзгөчө көӊүл бурулганын, аталган 
санга байланыштуу түшүнүктөрдүн молдугу менен аныктоого 
болот. Алсак, üç adım (үч кадам), üç bir (үчтөн бир), üç çeyrek (үч 
чейрек), üç iki (үч-эки), üçteker (үч дөӊгөлөктүү), üçayak (үч 
буттуу), üç durum yasası (үч иш), üçkâğıt, üçtelli, üç aylar, üç 
boyutlu, üç düzlemli, üçkat, üçten dokuza, üç aylık, üç buçuk, üç etek, üç 
nokta, beş üç, üç başlı, üçbudak, üçgen, üç otuzunda, üç beş, üç buutlu, 
üçgül, üç parmaklı, üç beyaz, üççatal, üç hâl kanunu, üçtaş ж.б. 
Булардын ичинен üç beyaz (үч ак) – ун, шекер, майдын жалпы 
аталышын туюндуруп, өзүнчө символикалык мааниге ээ. 
Түрк элинде үйлөнүү салтында күйөө баланын үйүнө 
туугандары чогулуп элдик музыка аткарылат, дастаркон жайылат. 
Келиндин эки аял киши алып чыгып, бети жабык бойдон 
дастаркондун четине отургузушат. Ал эми күйөө баланын 

---

113 
жолдошу колуна бычак алып келинди айланып бийлейт. Музыка 
менен бий үч жолу токтоп турат. 
Жыйынтыктап айтканда, үч санынын касиетине, ыйыктыгына 
байланыштуу кыргыз менен түрк элинде жалпы тааным-
түшүнүгүндө ортоктук бар экендиги маалым болду.
 
Адабияттар 
1. Касымбекова Н.Ж. «Үч» саны жана анын сакралдык мааниси //
Наука. Новые технологии и инновации Кыргызстана. №4, 2018. 
2. Муратова Р. Символика чисел в башкирском языке. – М., 2009 
3. Философия: энциклопедиялык окуу куралы, 2004 
4. Кыргыз маданият борбору // https://kmb3.kloop.asia/ 
© Дегирменжи Т., 2019
УДК 81'276.2