Fevral oyida tavallud topgan mutafakkur bobokalonlarimiz

Baholash mezoni

OFARIN

BARAKALA

BALLI

1.	Tashkiliy qism	3 daqiqa
2.	O’tilgan mavzuni ustahkamlash	12 daqiqa
3.	Yangi mavzu bayoni	10 daqiqa
4.	Darslik bilan ishlash	6 daqiqa
5.	Mavzuni mustahkamlash	9 daqiqa
6.	Dars yakuni va baholash	3 daqiqa
7.	Uyda mustaqil ishlash uchun topshiriqlar	2 daqiqa

Darsning borishi.

O’tilgan mavzu

MS Excelda matematik amallar va funksiyalarni qo’llash mavzusini takrorlash

KLASTER

MS EXCEL electron jadvali

Blits jadvali

№	Savollar	Javoblar to’plami	To’g’ri Noto’g’ri	Baxo
1	MSExcel dasturi qanday tartibda ishga tushiriladi?	Пуск→Все программы→ →MS Offfice→ →MS Office Excel 2010
2	MS Excelda necha hil murojat mavjud?	MS Excelda uch hil murojat mavjud.
3	MS Excelda funksiya- lar nechi turga bo’linadi va ular qaysilar?	MS Excelda funksiyalar 4ta turga bo’linadi. Ular:1.Matematik funksiya; 2.Matnli funksiya; 3.Mantiqiy funksiya; 4.Statistiktik funksiya.
4	MS Excelda formulalar bilan ishlash uchun qaysi belgidan foydalaniladi?	MS Excelda formulalar bilan ishlash uchun “+” belgisidan foydalaniladi.

ZANJIR

MS Excel dasturining imkoniyatlari va vazifalaridan kelib chiqib bog’lash

• O’quvchi: Elektron jadval;
• O’quvchi: Elektron jadval, diogramma;
• O’quvchi: Elektron jadval, diogramma, funksiyalar;
• O’quvchi: Elektron jadval, diogramma, funksiyalar, tablisa;
• O’quvchi: Elektron jadval, diogramma, funksiyalar, tablisa, abssalyut murojat;
• O’quvchi: Elektron jadval, diogramma, funksiyalar, tablisa, abssalyut murojat, nisbiy murojat. Va hakozo…

BALIQ SKILETI

MATEMATIK FUNKSIYALAR

MANTIQIY FUNKSITYALAR

STATISTIK FUNKSIYALAR

MATNLI FUNKSIYALAR

Yangi darsning bayoni

• Excel jadvalida matematik formulalar bilan ishlash uchun qulayliklar bo’lib, ularning ba’zilarini ko’rib chiqamiz.
• 1–misol. Reyting masalasini hal etamiz. Sinf jurnalini eslatuvchi jadval tuzamiz.

Tayanch iboralar: Formulalar, Tahrir(Правка), To’ldirish(Заполнить), Progressiya(Прогрессия)

Jadvaldan ko‘rib turganingizdek, C7 katakchadan K7 katakchagacha yoki C7:K7 blokda birinchi, C8:K8 blokda ikkinchi, C9:K9 blokda uchinchi, C10:K10 blokda to‘rtinchi o‘quv-chining fanlardan olgan reyting ballari joylashadi. O‘quvchilarning fanlardan olishi mumkim bo‘lgan maksimal va olgan umumiy ballari jamlanmasi L ustunga yig‘iladi, ya’ni mos ra­vishda, L6 = C6 + D6 + E6 + F6 + G6 + H6 + I6 + J6 + K6 , L7 = C7 + D7 + E7 + F7 + G7 + H7 + I7 + J7 + K7, … , L10 = C10+D10+… + J10 + K10 ga teng bo‘ladi.

• Jadvaldan ko‘rib turganingizdek, C7 katakchadan K7 katakchagacha yoki C7:K7 blokda birinchi, C8:K8 blokda ikkinchi, C9:K9 blokda uchinchi, C10:K10 blokda to‘rtinchi o‘quv-chining fanlardan olgan reyting ballari joylashadi. O‘quvchilarning fanlardan olishi mumkim bo‘lgan maksimal va olgan umumiy ballari jamlanmasi L ustunga yig‘iladi, ya’ni mos ra­vishda, L6 = C6 + D6 + E6 + F6 + G6 + H6 + I6 + J6 + K6 , L7 = C7 + D7 + E7 + F7 + G7 + H7 + I7 + J7 + K7, … , L10 = C10+D10+… + J10 + K10 ga teng bo‘ladi.
• Bu yig‘indilarni turli usullarda hosil qilishimiz mumkin.
• 1–usul. a) L6 katakchaga C6 + D6 + E6 + F6 + G6 + H6 + I6 + J6 +K6 ifodani tenglik belgisidan keyin kiritamiz; b) L6 katakchani L7, L8, L9, L10 katakchalarga nusxalaymiz.
• 2–usul. a) L6 katakchaga tenglik belgisidan keyin СУММ(C6:K6) ni kiritamiz; b) L6 katakchani L7, L8, L9, L10 katakchalarga nusxalaymiz.
• 3–usul. a) C6:L6 blokini belgilab piktogrammasini tanlaymiz; b) L6 katakchani L7, L8, L9, L10 katakchalarga nusxalaymiz.

Demak, L6 katakchaning nusxasi L7, L8, L9 va L10 katakchalarga nisbiy murojaat bilan joylashadi. Shu kabi, M6 = L6*100/$L$6 katakchaning nusxasi M7, M8, M9, M10 katakchalarga mos ravishda, L7*100/$L$6, L8*100/$L$6, L9*100/$L$6, L10*100/$L$6 kabi joylashtiriladi. Bu yerda $L$6 – absolyut adres bo‘lib, umumiy ball joylashgan katakchadir.

• Demak, L6 katakchaning nusxasi L7, L8, L9 va L10 katakchalarga nisbiy murojaat bilan joylashadi. Shu kabi, M6 = L6*100/$L$6 katakchaning nusxasi M7, M8, M9, M10 katakchalarga mos ravishda, L7*100/$L$6, L8*100/$L$6, L9*100/$L$6, L10*100/$L$6 kabi joylashtiriladi. Bu yerda $L$6 – absolyut adres bo‘lib, umumiy ball joylashgan katakchadir.
• 2–misol. y=2x+19 funksiyasi qiymatlarini x ning –5 dan 21 gacha bo’lgan toq qiymatlarida hisoblang.

1) A1 katakchaga “x ning qiymati”, A2 katakchaga “y=2x+19 ning qiymati” matnlarini, B1 katakchaga “–5” sonini yozib rasmdagidek formatlashni bajaramiz;

• 1) A1 katakchaga “x ning qiymati”, A2 katakchaga “y=2x+19 ning qiymati” matnlarini, B1 katakchaga “–5” sonini yozib rasmdagidek formatlashni bajaramiz;
• 2) C1:O1 katakchalar blokini toq sonlar bilan to’ldiramiz. Bu vazifani ikki xil usulda amalga oshirish mumkin.
• 1-usul. a) yurgichni B1 katakchaga joylashtiramiz; b) Tahrir (Правка) menyusining To’ldirish (Заполнить) bo’limidan Progressiya (Прогрессия) bo’limini tanlaymiz; d) Progressiya tanlov oynasida to’ldirish qadamini 2, chegaraviy qiymatni 21 kabi yozamiz; e) OK tugmasini tanlaymiz

2-usul. a) C1 katakchaga “–3” sonini yozib rasmdagidek formatlab olamiz; b) B1:C1 katakchalar blokini belgilaymiz;

• 2-usul. a) C1 katakchaga “–3” sonini yozib rasmdagidek formatlab olamiz; b) B1:C1 katakchalar blokini belgilaymiz;
• d) blokning o‘ng quyi burchagidagi ■ belgisidan sichqoncha yordamida 1-satr bo‘ylab o’ngga tortib nusxalaymiz;
• e) nusxalashni + belgisi ostidagi qiymati o’zgarishini ko’rsatib turgan kvadratchada 21 hosil bo’lguncha davom ettiramiz.
• 3) B2 katakchaga “=2*B1+19” formulani kiritamiz va O2 katakchagacha nusxalaymiz.
• 3–misol. Excel yordamida ax+b=0 ko’rinishdagi tenglamani yeching.
• Sizga matematika fanidan ma’lumki, agar a=0 va b=0 bo’lsa, x ning ixtiyoriy qiymati tenglamaning yechimi bo’ladi. Bu hol qiziq bo’lmagani uchun qaramaymiz.
• Agar a=0 va b0 bo’lsa, u holda yechim yo’q. Endi a0 bo’lsin, u holda tenglamaning yechimi “–b/a” nisbatga teng bo’ladi. Shunga asosan quyidagi rasmdagi kabi yozish mumkin.

IV. Mustahkamlash uchun savol va topshiriqlar.

• Yig’indi hisoblash usullarini amalda ko’rsatib bering.
• Katakcha formatini o’zgartirishni qanday usullarini bilasiz?
• Formulani nusxalashning qanday usullarini bilasiz? Amalda ko’rsatib bering.
• Jadvalni qadam yordamida sonlar bilan to’ldirishning qanday usullarini

bilasiz?

• Jadvalni qadam yordamida sonlar bilan to’ldirish usullarida format

saqlanadimi?

• Jadvalni A ustuniga 0,5 dan 25,5 gacha bo’lgan 0,2 ga farqlanuvchi sonlarni

yozing.

• Jadvalni 3-satriga –99 dan 27 gacha bo’lgan 7 ga farqlanuvchi sonlarni

yozing.

• A1 katakchaga “21.07.63”, B1 katakchaga “21.07.2011” sanani, C1

katakchaga B1‑A1 formulani kiritib, C1 katakcha formatini umumiy turga

o‘tkazilsa, olingan 17532 natija nimani bildiradi?

• O’zingizni tug’ilgan kuningizdan joriy kungacha necha kun yashaganingizni

hisoblang.

Mashqlar

• 1. y=4x+20 funksiyaning qiymatlarini x ning [–100;100] kesmadagi 3 ga karrali qiy­matlarida hisoblang (yo’llanma: boshlang’ich qiymatni –99, qadamni 3 deb oling).
• 2. S=1+2+…+50 yig‘indini hisoblang.
• 3. S=1+5+9+…+85 yig‘indini hisoblang.
• 4. A1 katakchadagi sonni toq yoki juftligi javobini B1 katakchada aniqlang (yo’llanma: sonni 2 ga bo’lganda qoldiq 0 bo’lsa – juft, aks holda – toq).

	A	B	C	D
1	25	=если(остат(a1;2)=0;”Juft”;”Toq”)
2

5. A2 katakchadagi son 7 ga karrali yoki karrali emasligi javobini B1 katakchada aniqlang.

• 5. A2 katakchadagi son 7 ga karrali yoki karrali emasligi javobini B1 katakchada aniqlang.

V. Uyga vazifa

• 6. 1 dan 100 gacha bo‘lgan sonlardan

9 ga karralilarini topishni tashkil

eting.

	A	B	C	D
1		=если(остат(a2;7)=0;”Karrali”;”Karrali emas”)
2

SWOT TAHLILI

S	MS Excel dasturidan foydalanishning kuchli tomonlari
W	MS Excel dasturidan foydalanishning kuchsiz tomonlari
O	MS Excel dasturidan foydalanishning imkoniyatlari(ichki)
T	MS Excel dasturidan foydalanishdagi to’siqlar(tashqi)

E’TIBORINGIZ UCHUN RAXMAT