Fevral inqilobi
Fevral inqilobi
(1917) -
Rossiyada
samoderjaviyega barham bergan inqilob. Fevral inqilobi harbiy
magʻlubiyatlar va xoʻjalikdagi vayrongarchilik bilan bogʻliq ravishda mamlakatda iqtisodiy va
siyosiy tanazzulning keskin kuchayishi oqibati edi. Oziq-ovqat yetishmasligi tufayli 23-fevralda
Petrogradda stixiyali tarzda urushga qarshi mitinglar boshlandi, u ish tashlashlar va
namoyishlarga, kazaklar va politsiya oʻrtasidagi toʻqnashuvlarga, 24— 25-fevral da esa yalpi ish
tashlashga aylanib ketdi. 26-fevralda qoʻshinlarga qarshi janglar, 27-fevralda yalpi ish tashlash
qurolli qoʻzgʻolon darajasiga koʻtarildi, askarlar ommaviy tarzda qoʻzgʻolonchilar tomoniga oʻta
boshladi. Qoʻzgʻolonchilar shaharning muhim joylarini, hukumat idoralarini egalladilar.
Nikolay II
taxtdan voz kechdi.
Davlat dumasining
Muvaqqat komiteti tuzildi. Ishchi va soldat deputatlari
Soveti saylandi. Muvaqqat komitet hukumat tuzdi. 1-mart kuni
Moskvada
, mart oyi davomida
butun mamlakatda yangi hokimiyat oʻrnatildi. Fevral inqilobi
Turkiston
oʻlkasi musulmon aholisini
siyosiy jihatdan uygʻotishda,
demokratik
oʻzgarishlarga boshchilik kilmoqchi boʻlgan yangi
kuchlarning siyosat maydoniga chiqishida muhim ahamiyat kasb etdi. Jadidlar vujudga
kelayotgan milliy demokratik kuchlarning oʻzagi boʻlishdi. Ular mintaqa tub xalqlarining
taraqqiyoti va mustaqilligi toʻgʻrisidagi oʻz gʻoyalarini Fevral inqilobi shiorlari bilan bogʻlab, oʻzlari
eʼlon qilgan prinsiplarni amalga oshirishga faol kirishdilar.
Toshkentda
"
Shoʻroi Islom
" 1917-yil
14-mart) tashkiloti tuzilib, Turkiston taraqqiyparvarlarining aksariyati uning atrofida birlashsi.
Bundan tashqari, Toshkentda Ishchi deputatlari Soveti (1917-yil 2-mart) ham tuzil gan edi.
Turkiston oʻlkasi generalgubernatori va Turkiston harbiy okrugi qoʻmondoni general Kuropatkin,
uning yordamchisi general Yerofeyev, okrug shtabining boshligʻi general Sivere oʻz vazifalaridan
chetlashtirilib, 31-martda uy kemogʻiga tashlandi. Muvaqqat hukumat tomonidan 1917-yil 7-
avgustda Turkiston oʻlkasini boshqarish uchun 9 kishidan iborat Turkiston komiteta (raisi —
kadet N. N. Shchepkin) tuzildi. Shuningdek, Butunturkiston musulmonlarining I qurultoyi (1917-
yil 17— 21 aprel) da Turkiston oʻlkasi musulmonlari Markaziy Kengashi (Kraymussovet) ham
tuzilib, barcha milliy jamiyatlar, tashkilotlar va ittifoqlar birlashtirildi. 1917-yil bahorda
Buxoro
amirligi
va
Xiva xonligida
ham siyosiy vaziyat keskinlashdi. Buxoroda 1917-yil aprel namoyishi
boʻldi va Xivada Idorai mashrutiya (1917-yil 5 aprel) tashkil topdi. Yosh buxoroliklar va yosh
xivaliklar bu xonliklar hududida
demokratik
islohotlar uchun kurashdilar.
Oktabr inqilobi
Oʻzbekistonning yangi tarixi, 2kitob [Oʻzbekiston Sovet mustamlakachiligi davrida], T.. 2000;
Turkestan v nachale XX veka; k istorii istokov natsionalnoy nezavisimosti, T., 2000; Rajabov
K,., Haydarov M., Turkiston tarixi (19171924-yil), T., 2002.
Qahramon Rajabov.
Petrogradda
stixiyali tarzda urushga qarshi mitinglar
Qoʻzgʻolonchilar
Shuningdek qarang
Adabiyot
Soʻnggi tahrir 29 kun avval
PlanespotterA320
tomonidan amalga oshirildi
Ko‘proq o‘rganish
Ushbu maqolada
Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi
(2000-2005)
maʼlumotlaridan foydalanilgan.
Ushbu maqola
chaladir
. Siz uni
boyitib, (https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Fevral_
inqilobi&action=edit)
Vikipediyaga
yordam berishingiz mumkin.
Bu andozani
aniqrogʻiga
almashtirish kerak.
"
https://uz.wikipedia.org/w/index
.php?
title=Fevral_inqilobi&oldid=25320
30
" dan olindi
Do'stlaringiz bilan baham: |