Феноменал хотира: хотирани мустаҳкамлашнинг 70 усули / тузувчи ва нашрга тайёрловчи Суннат

ФИКРИй тАСВИРлАР 
Хотирани яхшилаш бўйича кўп-
лаб усуллар мавжуд, аммо улар 
орасида фикрнинг тасвирлар ёки 
хаёлий расмлар билан боғланиши 
(ассоциациялар)га алоҳида урғу бе-
радилар. Ва аксарият ҳолларда шу 
усулга мурожаат қиладилар, бу 
усулни кўпроқ қўллайдилар.
Бундай расм (тасвирлар)ни яратишда 
бу ишнинг машқини олиш жуда зарур. Бу 
уларни «визуал тасаввур қилиш» деб атала-
ди. Шу мақсадда ҳозир биз сизга бир нечта 
маслаҳатлар ва машқлар берамиз. 
Бизнинг миямизда юзага келадиган, пай-
до бўладиган тасвир (расм)лар мавҳум ғоя-
ларга қараганда анча енгил-елпи сақланади. 
МАШ
қ

---

132
бир мисол. Мана, Морантеннинг шеъри 
(сўзма-сўз таржима):
Тоққа олиб борувчи ноқулай қумлоқ йўлда,
Ёндирувчи қуёш нурлари остида,
Олтита кучли от дил жонни тортиб бо-
ришарди. 
қуйидаги уч мисра эса пол Волерининг 
шеъридан:
«Фақат менгина сенинг қўрқинчингга бар-
дош бера оламан – менинг тавбаларим, ме-
нинг шубҳаларим, менинг боғлиқлигим се-
нинг катта олмосингнинг нуқсонларидир...»
Бу шеърларни ёдлаб олишга ҳаракат қи-
линг ва сиз шунда Меронтеннинг уч қатор 
шеърини ёдлаш Валерининг уч қатор шеъ-
рини ёдлашдан осонлигини кўрасиз. Нега? 
Ҳаммаси осон. Биринчи уч қатор шеър аниқ 
тасвирлар билан тўлдирилган, Валериники 
эса умумлаштирилган фикрларни уйғотади, 
холос. Мефонтеннинг шеърлари билан кич-
кина тадқиқот ўтказамиз. 
1-мисра: тоққа олиб борувчи йўлни хаё-
лан тасаввур қилинг. У қум билан қопланган, 
унда ўйдим-чуқур, паст-баландликлар, катта 
тошу харсанглар кўп. Сиз кўзингизни юмиб 
бу йўлни тасаввур қила оласизми?
2-мисра: қайноқ қуёш четларида паст 
бўйли бута ўсган, аммо бирорта дарахти йўқ 
йўлнинг тепасида тикка осилиб турибди.

---

133
Бу икки мисрадан кўринишни фоторасм 
шаклида ёки телевизор экранидаги тасвир 
шаклида тасаввур қилинг. 
3-мисра: икки қатор улкан отлар аравани 
қийналиб тортиб кетаяпти. 
Агар сиз бу кўринишни ўзингизга тасаввур 
қила олсангиз сиз шеърнинг бу уч мисраси-
ни осонгина эслаб қоласиз, чунки улар аниқ 
тас вирларни уйғотади. 
Валерининг мисралари билан аҳвол бир оз 
қийинроқ, чунки уларда хаёлан тасаввур қи-
либ кўриш мумкин бўлган кўринишлар йўқ. 
Хаёлда аниқ, равшан тасвирларни шакл-
лантиришга ўрганиш, одатланиш жуда муҳим-
дир, чунки уларни яратар эканмиз, биз эслаб 
қолиш жараёнини анча енгиллаштирамиз. 
Буни яхшироқ тушуниб олишимиз учун 
қуйидаги машқларни бажарамиз: 
Шу нарса муҳимки, қуйида келтирилган 
машқлар бирдан эмас, фақат аста-секин ва 
биридан кейин бошқаси бажарилиши керак. 
Биринчи машқни яхши ўзлаштириб олганин-
гизни ҳис қилганингиздан кейингина иккин-
чи машққа ўтинг, иккинчисини мустаҳкам 
ўзлаштиргандан сўнг учинчисига ўтинг ва 
ҳоказо. Машқларни бир неча ҳафта давоми-
да кунига 2-3 мартадан бажаринг. 
Кўзларингизни юминг ва кетма-кетига қу-
йидагиларни тасаввур қилинг: мушук, дарахт,