Fazoviy tahlilni tamiynlovchi jarayonlar Reja

7. Geokodlash
Geokodlash atamasi GATda ko‘cha manzillarini kenglik va uzoqlik yoki boshqa o‘xshash koordinata sistemasiga o‘zgartirish jarayonida qo‘llaniladi. Geokodlashning yana bir nomi bu georeferenslashdir. Geokodlashning muhim talablaridan biri obekt va jadval orqali bog‘langan ma’lumotlar yagona bo‘lishi hamda shu orqali kartada berilgan ma’lumotlar boshqa erda takrorlanmasdan chalkashlikka olib kelmasligi zarur. Masalan, kartadagi obektga berilgan “Qori-Niyoziy 39, Toshkent 700000, O‘zbekiston” manzili dunyoning boshqa hech qaysi joyida takrorlanmasligi zarur. Bundan tashqari, iloji boricha geokodlanayotgan obekt har doim o‘zgarmas va barqaror bo‘lishi kerak. Aks holda tez-tez o‘zgarib turadigan obektlar kelajakda har xil chalkashlik va tushunmovchiliklarga olib kelishi mumkin.
Geokodlash bu atribut ma’lumotlar asosida kartadagi obektlarni avtomatlashgan holda yaratish jarayonidir. U qo‘llanilish maqsadiga qarab koordinatali geokodlash, obektlar bo‘yicha geokodlash va manzillar bo‘yicha geokodlash kabi turlarga bo‘linadi.
GAT yordamida turli xil amaliy masalalarni hal qilishda jadval ko‘rinishida berilgan axborot asosida kartada obektlarni joylashtirish vazifasi qo‘yiladi. Bunday jadvallarning ba’zilarida nuqtalarning koordinatalari kabi ma’lumotlar saqlanishi mumkin va ularni kartada tasvirlash masalasi qo‘yiladi. Mana shunday raqamli karta ostidagi jadvallardagi ma’lumotlarni kartada tasvirlash jarayoni geokodlashga yaqqol misol bo‘la oladi.
Geokodlash bu jadvallardagi atribut ma’lumotlar asosida obektning manzili, koordinatasi va boshqa geografik ma’lumotlarni simvollar orqali raqamli kartada tasvirlash jarayonidir.
Geokodlash GATda qo‘llanilib, u simvol, joy to‘g‘risidagi surat, manzil ko‘rinishida ham bo‘lishi mumkin. Geokodlashning asosiy maqsadi kartada jadvaldagi ma’lumotlarni ko‘rinarli qilib tasvirlash va shu simvollar orqali kerakli ma’lumotni olishdan iboratdir. Har bir GATdagi dasturlar geokodlash operatsiyasiga ega va axborot tugmasi orqali simvolga bog‘langan jadvaldagi atribut ma’lumotlarni olish mumkin. Masalan, geoaxborot tizimidagi geokodlash jarayonida ma’lumotlar bazasining eng kamida ikkita tarkibiy qismi ishtirok etadi. Ular:

1. 
   Geokodlash uchun kerakli bo‘lgan ma’lumotlarni o‘z ichiga olgan jadval (geokodlanadigan jadval).
   
2. 
   Kartalarning alohida bir qatlamida joylashtiriladigan obektlarning nuqtali turi.
   

Bundan tashqari, uch xil usulli geokodlash ham mavjud. Mana shu uchta usuldan biri tanlanib, geokodlash qanday masalalarni hal qilishi, qanday aniqlikda kartada joylashtirilishi va qanday turdagi ma’lumotlar qo‘yilishi kerakligi aniqlab olinadi.