Фазавий мувозанат

Фазавий мувозанат.
1)

Tarkibi, kimyoviy va fizikaviy xossalari bir xil bo'lgan va boshqa qismlardan sirt bilan chegaralangan sistemaning gomogen qismi faza deyiladi.

Sistemadan ajratib olinishi mumkin bo'lgan va undan tashqarida mavjud bo'la oladigan modda sistemaning komponenti yoki tashkil qiluvchi moddasi deyiladi.

Sistemadagi har qaysi fazaning kimyoviy tarkibini ifodalash

uchun yetarli bo'lgan modda xillarining eng kichik soni sistema￾ning komponentlari soni deyiladi.

Sistemadagi fazalarning soniga va xiliga halal bermay turib, ma‟lum chegarada ixtiyoriy ravishda o'zgartirish mumkin bo„lgan mustaqil parametrlar soni sistemaning erkinlik darajalari soni deyiladi.

Bosim, harorat va sistemadagi komponentlarning konsentratsiyasi sistemaning parametrlari deyiladi.
2)

Ginnesning bazalar qoidasi deb ham yuritiladi. Bazalar qoidasi muvozanatdagi geteregen sistemalari qo‘llaniladi va termadinamikaning geteregen sistemalariga qo‘llaniladi. Qoida geteregen sistemani harakterlovchi kattalikni —fazalar soni (Ф), komponentlar soni (K) va erkinlik darajalari soni (С) ni bir-biri bilan bog‘laydi:

f(Ф, К, С)= 0

3)

Klapeyronning tenglamasini bug‘lanish va sublimatlanish uchun soddalashtirish yo‘lini ko‘rsatdi, bunda u bug‘ ideal gaz qonuniga bo‘ysunadi, deb taxmin qildi va suyuqlikning molyar hajmi Vsuyuq bug‘nikidan Vbug‘ juda kichik bo‘lganligi sababli uni hisobga olmasa bo‘ladi, degan fikrdan kelib chiqdi.

4)

To'yingan bug '  - bug ' suyuqligi bilan dinamik muvozanatda. Ya'ni suyuqlikni ma'lum vaqt davomida qoldiradigan suyuqlik molekulalarining soni o'rtacha suyuqlikka qaytib keladigan bug 'molekulalari soniga teng. To'yingan bug'ning maydoni har doim suyuqlikning har qanday yuzasida bo'ladi. Kengroq maydonni yaratish uchun bug 'molekulalarining atrof-muhitga tushishini oldini olish kerak.

5)

Ф —2 ta suyuq va qattiq

K — 1ta ekan

C— ?
C + Ф = К + 1

С = 0 ga teng ekan
6)

Uchinchi nuqta

Bu nuqtada uchta faza muvozanatda turadi. (C=0)

Sistema parametrlaridan biri o‘zgarsa, fazalar soni o‘zgaradi.

7)

Har qanday sistemada muvozanat sharti kimyoviy potentsial yordamida ifodalanadi

ui^a=ui^b

i- komponenti nisbatan a va b fazalar muvozanatning sharti ikkala falsafa i- komponent kimyoviy potentsiallarining tengligidir.

9)

o‘rtacha bosimdagi suvning holat diagrammasi
3 xil agregat holati: suv, bug‘ va muz

BOC sohasi- suv

AOB sohasi- muz

AOC sohasi- bug‘

OD chiziq esa o‘ta sovutilgan suvga mansub
Yuqori bosimdagi suvning holat diagrammasi
Suvning 8 xil muz hosil qiladi.

Fazalar soni o‘zgarmaydi.

NORQULOV ASLIDDIN IXTIYOR O‘G‘LI 1903 GURUH TALABASI