nomoyondasi Muxammad ibn Muso alXorazmiy taxminan 783 yilda Xorazmiyda dunyoga kelib, 847-850 yillar oraligida Bogddodda vafot etgan. Xorazmiy tugilib voyaga yetayotgan davrda Mavarounnaxr yirik madaniy va savdo markazlaridan biri edi. Olimning tulik ismi Abu Abdullax Muxammad ibn Muso al-Xorazmiy AlMajusiydir, "Abu-Abdullox Muxammad" Islomga utganlarga beriladigan an’anaviy ism bulgan. Xorazmiyning avlodlari majmusiy koxinlaridan, ya’ni "Mugullar" dan bulib, islomni otasi kabul kilgan bulishi kerak. Ilmiy adabiyotlarida yozilishiga kura Xorazmiy boshlangich ma’lumotni uz uyida olgan, chunki uning otasi adimiy diniy xamda dunyoviy bilimlardan xabardor bulgan. Shu tufayli al-Xorazmiy bolaligidanok bu ilmiy manbalardan urganish imkoniyatiga ega bulgan. Muxammad Xorazmiy matematika bilan juda berilib shugullangan, bu soxaga oid barcha asarlarni kunt bilan urgangan, Arab, fors, xind, yunon tillarini xam urganib, bu tilda yaratilgana asarlarni xam ukiy oladigan buladi. Lekin Xorazmiyning vatanidan setda yashaganligini turlicha sharxlashadi. Chunonchi otasi madusiy koxinlardan bulganligi uchun xam arab mutassabbilari uni ta’kib kilganligi sababli u Xorazmiy tashlab ketishga majbur bulgan degan fikrlar xam mavjud. - nomoyondasi Muxammad ibn Muso alXorazmiy taxminan 783 yilda Xorazmiyda dunyoga kelib, 847-850 yillar oraligida Bogddodda vafot etgan. Xorazmiy tugilib voyaga yetayotgan davrda Mavarounnaxr yirik madaniy va savdo markazlaridan biri edi. Olimning tulik ismi Abu Abdullax Muxammad ibn Muso al-Xorazmiy AlMajusiydir, "Abu-Abdullox Muxammad" Islomga utganlarga beriladigan an’anaviy ism bulgan. Xorazmiyning avlodlari majmusiy koxinlaridan, ya’ni "Mugullar" dan bulib, islomni otasi kabul kilgan bulishi kerak. Ilmiy adabiyotlarida yozilishiga kura Xorazmiy boshlangich ma’lumotni uz uyida olgan, chunki uning otasi adimiy diniy xamda dunyoviy bilimlardan xabardor bulgan. Shu tufayli al-Xorazmiy bolaligidanok bu ilmiy manbalardan urganish imkoniyatiga ega bulgan. Muxammad Xorazmiy matematika bilan juda berilib shugullangan, bu soxaga oid barcha asarlarni kunt bilan urgangan, Arab, fors, xind, yunon tillarini xam urganib, bu tilda yaratilgana asarlarni xam ukiy oladigan buladi. Lekin Xorazmiyning vatanidan setda yashaganligini turlicha sharxlashadi. Chunonchi otasi madusiy koxinlardan bulganligi uchun xam arab mutassabbilari uni ta’kib kilganligi sababli u Xorazmiy tashlab ketishga majbur bulgan degan fikrlar xam mavjud.
Muso al-Xorazmiy
- Bobur (taxallusi; to‘liq ismi Zahiriddin Muhammad ibn Umarshayx Mirzo) (1483.14.2, Andijon 1530.26.12, Agra) — o‘zbek mumtoz adabiyotining yirik vakili: buyuk shoir; tarixchi, geograf; davlat arbobi, iste’dodli sarkarda; boburiylar sulolasi asoschisi, temuriy shahzoda. Boburning otasi — Umarshayx Mirzo Farg‘ona viloyati hokimi, onasi — Qutlug‘ Nigorxonim Mo‘g‘uliston xoni va Toshkent hokimi Yunusxonnint qizi edi. Boburning onasi o‘qimishli va oqila ayol bo‘lib, Boburga hokimiyatni boshqarish ishlarida faol ko‘mak bergan, harbiy yurishlarida unga hamrohlik qilgan. Umarshayx Mirzo xonadoni poytaxt Andijonning arki ichida yashar edi. Hokim yoz oylari Sirdaryo bo‘yida, Axsida, yilning qolgan faslini Andijonda o‘tkazardi. Boburning yoshligi Andijonda o‘tgan. Bobur barcha temuriy shahzodalar kabi maxsus tarbiyachilar, yirik fozilu ulamolar ustozligida harbiy ta’lim, fiqx ilmi, arab va fors tillarini o‘rganadi, ko‘plab tarixiy va adabiy asarlar mutolaa qiladi, ilmfanga, she’riyatga qiziqa boshlaydi. Dovyurakligi va jasurligi uchun u yoshligidan «Bobur» («Sher») laqabini oladi.
Zahiriddin Muhammad Bobur
Do'stlaringiz bilan baham: |