Fayzulla boynazarov



Download 8,27 Mb.
Pdf ko'rish
bet22/126
Sana01.01.2022
Hajmi8,27 Mb.
#280518
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   126
Bog'liq
Jahon adabiyoti (Fayzulla Boynazarov)

ALISHER NAVOIY
(1441-1501)
Alisher Navoiy  1441-yil  9-fevral  kuni  Hirotda 
tugMladi.  1447-yilda  Shohruh  mirzo  vafotidan 
so‘ng  toj-taxt  uchun  kurash  kuchayib,  Navoiy 
oilasi  Iroqqa  ko‘chib  o‘tib,  Taft  shahrida yashay 
boshlaydi. 
Taft 
shahrida 
Sharafiddin  Ali 
Yazdiyning «Zafamoma» asarini  o‘qiydi  va uning 
suhbatida boMadi.

1450-yilda  Taft  shahridan  Hirotga  ko‘chib 
I keladi.  1450-yildan  boshlab  otasi  GMyo$iddin 
Kichkina  Hirot shohi  Abulqosim  Bobur saroyida 
xizmat qila  boshlaydi.  Ko‘p  o‘tmay  GMyosiddin  Kichkina  Sabzavor 
shahrining  hokimi etib tayinlanadi.
Otasi GMyosiddin Kichkina oMganda Alisher  12-13  yoshlarda edi.
15 yoshida do‘sti Husayn  Boyqaro bilan Abulqosim  Bobur saroyida 
xizmat  qila  boshlaydi.  1456-yilda  Abulqosim  Bobur  Mashhadga 
jo‘naydi, Husayn Boyqaro va Alishemi o‘zi bilan birga olib kelib Mash- 
hadda o‘qitadi.
www.ziyouz.com kutubxonasi


1457-yilda Abulqosim Bobur vafot etgach, Husayn Boyqaro Marvga 
kelib, taxtni  egallash  uchun  kuch  to‘playdi. Alisher Mashhadda  qolib, 
o‘qishini  davom ettiradi.
1459-yilda Hirot taxtini Abusaid egallaydi.  U Xo‘ja Ahror maslaha- 
ti  bilan  ish  yuritadi.  Abusaidga qarshi  ko‘pgina  qo‘zg‘olonlar  boMib 
o‘tadi.  Bunday qo‘zg‘alonlarda Alisherning tog‘alari  Qobuliy va G‘ari- 
biylar ham ishtirok etadi.
Abusaid Alisherning  Hirotda  turishini  xavfli  bilib,  Samarqandga 
jo‘natadi. Chunki Alisher Husayn  Boyqaroning yaqin  do‘sti  edi.
Samarqandda  Fazlulloh  Abulays  degan  olim  Alisherga  ikki  yil 
ta’lim  beradi  va  uni  o‘z  farzandidek ko‘radi.  Alisher Aloi  Shoshiydan 
ham ta’lim-tarbiya oladi.
1469-yilda Abusaid  G‘arbiy  Eronni  egallash  uchun  boMgan jangda 
halok boMadi.  Abusaid  oMimidan  so‘ng,  Hirot taxtini  Husayn  Boyqaro 
egallaydi.
Shu yilning aprelida Alisher Samarqanddan  Hirotga keladi va Hirot 
shohi Husayn  Boyqaroga bagMshlab qasida yozadi.
Navoiy Hirotda Husayn Boyqaro saroyida muhrdorlik- muhr bosib, 
hujjatlami  tasdiqlovchi  lavozimida ishlaydi.
1472-yilda Navoiy  shoh  Husayn  Boyqaroning  vaziri  lavozimiga 
tayinlanadi.  Husayn  Boyqaro  saroyida  musavvir  Behzod  va  xattot 
Sulton Aliga homiylik va ustozlik qiladi.
1476-yilda Navoiy  vazirlik  lavozimidan  iste’fo  beradi.  Majiddidin 
Navoiyning o ‘rniga  vazir boMish  uchun  Husayn  Boyqaro  xazinasiga 
2000 tuman aqcha olib keladi.
Navoiyning o‘rniga Nizomulmulk  degan johil  va zolim  kishi  vazir 
boMadi.  1487-yilda Navoiy Astrobodga hokim qilib tayinlanadi.
Navoiy  1483-yili  «Xamsa»  yozishga  kirishib,  «Hayrat  ul-abror» 
asarini  yozadi.  1484-yilda  «Farhod  va  Shirin»,  «Layli  va  Majnun», 
«Sab’ai  sayyor» asarlarini  yozadi.
1485-yilda «Saddi  Iskandariy» («Iskandar devori») asarini  yozadi.
1491-yilda  450  dan  ortiq  yozuvchining  hayoti  va  ijodiga  oid 
«Majolis un-nafois» («Go‘zal  majlislar») asarini yozadi.
1500-yilda «Mahbub  ul-qulub» («Ko‘ngillaming sevgani»)  asarini 
nasming saj-qofiyali  nasr usulida yozadi.
Shoirning  ijod  mulki  ulkan  xazina.  «Lison  ut-tayr»,  «Majolis  un- 
nafois»  («Nafis  majlislar»),  «Badoye  ul-bidoya» -  «Badiiylik  ibtidosi» 
(1476), «Navodir ul-nihoya» -  «Nihoyasiz nodirliklar» (1483),  «Vaq-
www.ziyouz.com kutubxonasi


fiya» (1482),  «Tarixi  muluki Ajam» -  «Ajam  shohlari  tarixi»,  «Tarixi 
anbiyo  va  hukamo»  -   «Anbiyolar va  hokimlar  tarixi»,  «Xamsat  ul- 
mutahayyrin»,  «Holati  Pahlavoni  Muhammad»,  «Risolai  muammo», 
«Mufradot»,  «Xozoyin  ul-maoniy»  -   «Ma’nolar  xazinasi»  (1490), 
«G‘aroyib us-sig‘ar» -  «Yoshlik  g‘aroyibotlari», «Navodir ush-shabob» 
-   «Yigitlik  nodirliklari»,  «Badoye  ul-vasat»  -   « 0 ‘rta  yosh 
go‘zalliklari»,  «Favoyid  ul-kibar»  -   «Keksalik  foydalari»,  «Devoni 
Foniy»,  «Mezon  ul-avzon» -  «Vaznlar o‘Ichovi»,  «Hayrat ul-abror» -  
«Yaxshi kishilaming hayratlanishi», (1483), «Farhod va Shirin» (1484), 
«Layli  va Majnun»  (1484),  «Sab’ai  Sayyor» -  «Yetti  sayyora»  (1485), 
«Saddi  Iskandariy» -  «Iskandar devori» (1485) asarlari jahon adabiyoti 
xazinasidagi  nodir asarlardandir.

Download 8,27 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   126




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish