Favqulodda vaziyatlarni bartaraf qilish hamda tizimni takomillashtirish

Oqimli nasos
, bu suyuq yoki gazsimon moddalarni haydash (injektor) yoki 
so‘rish (ejektor), ish jarayoni suyuqlik yoki bug‘ oqimi bilan haydalayotgan 
(so‘rilayotgan) moddani ko‘paytiradigan, suvli aralashmalarni transportirovka 
qilishga mo‘ljallangan qurilma. Tegishlicha suyuq oqimli, bug‘ oqimli va gaz 
oqimli nasoslarga farqlanadi. 
Oqimli nasosga bosim ostida beriladigan suyuqlik (gaz) ishchi suyuqlik deb, 
so‘riladigan suyuqlik (gaz) esa ejektorlanuvchi deyiladi [2]. 
4-rasm.Oqimli nasos sxemasi: 1-vakuum kamera,
2-ejektorlanayotgan muhitga kirish joyi, 3-soplo, 4-diffuzor, 
5-ejektorlanayotgan va ejektorlovchi muhitdan chiqish joyi
 
Ishchi (ejektorlovchi) muhit bosim ostida soploga 3 keladi (5-rasm). 
Soplodan chiqishda ish muhit maksimal tezlikka va ma’lum kinetik quvvatga ega. 
Ish muhit oqimining tezligini ortishi oqimdagi va vakuum kamerasidagi bosimni 
atmosfera bosimiga nisbatan kamayishiga olib keladi. Atmosfera bosimi ostida 
ejektorlovchi muhit vakuum kamerasiga kiradi va ishchi muhit oqimi bilan 
diffuzorning 5 kengayib boruvchi kamerasiga boradi, bu yerda ejektorlanuvchi va 
ejektorlovchi muhitning oqim tezligi pasayadi va uning pezometrik napori tegishli 
ravishda oshadi. 

---

71 
Boshqacha qilib aytganda oqimli nasosning ishlashi uch jarayondan iborat: 
ishchi muhitning potensial energiyasini kinetik energiyaga aylantirish 
(konusga o‘xshash uchlikda, nasos soplosida); 
1 vakuum kamerasida ejektorlanuvchi muhit va ishchi muhitning oqim 
harakatlari sonini qo‘shish; 
ejektorlovchi va ejektorlanuvchi ishchi muhitlarning aralashma kinetik 
energiyasini diffuzordagi potensial energiyaga o‘tkazish.
Oqimli nasoslar tuzilishi bo‘yicha oddiy, ishonchli va ekspluatatsiyada 
chidamli, ammo ularning FIKi 30 foizdan oshmaydi [1]. 
Oqimli nasoslar uchun quvvat olish manbai bo‘lib oqib keluvchi suyuqlik 
yoki gaz bosimi xizmat qiladi. 
Quyidagilar oqimli nasoslarning afzalliklari bo‘lib sanaladi: 
kichik o‘lchami; 
tuzilishining oddiyligi; 
ekspluatatsiyasining oddiyligi (ishga oson tushiriladi va to‘xtatiladi), ishlash 
vaqtida ko‘chirib o‘tish va qayta o‘rnatish imkoni mavjud; 
harakatlanuvchi, tez ishdan chiquvchi qismlarni yo‘qligi, ularni 
ekspluatatsiyada chidamliligi; 
Kamchiliklari quyidagilar: 
foydali ish koeffitsientining pastligi (10-30%); 
sarfini (uzatib berishini) rostlanishini murakkabligi; 
diffuzordan chiqishda qarshilikning ortishi natijasida ishlashini buzilishi 
(ishlamay qolishi); 
ishchi muhitning yuqori bosimini kerakligi.