Favqulodda vaziyatlar va aholi muhofazasi

II. BOB. KIMYOVIY XAVFLI OBYEKTLARDAGI KUCHLI TAʼSIR ETUVCHI ZAHARLI MODDALAR TARQALISHI BILAN BOGʻLIQ AVARIYALAR HAQIDA MA’LUMOTLAR
2.1. Kimyoviy xavfli ob'ektlarda baxtsiz hodisalar yuz berganda yuzaga kelishi mumkin bo'lgan vaziyatni bashorat qilish.
Kimyo sanoati rivojlangani sayin kuchli taʼsir etuvchi zaharli moddalarning atrof tabiiy muhitga nazoratsiz tarqalishi ham ortib bormoqda, bu esa koʻplab tiklab boʻlmas talofatlarga olib kelmoqda.
Hozirgi kunda dunyoda 1 mln. ga yaqin kimyoviy moddalar mavjud boʻlib shulardan 600 mingi keng miqyosda ishlatiladi. Bir kunda ishlab chiqariladigan kimyoviy moddalar qariyib 100 ming tonnani tashkil etadi.
Kimyoviy va neftni qayta ishlash korxonalaridagi avariyalar koʻpincha uskunalarning nosozligi va ishlab chiqaruvchi xodimlarning notoʻgʻri harakati oqibatlari orqali kelib chiqishi mumkin.
Kimyoviy vaziyat deganda kimyoviy xavfli obyektdagi roʻy bergan avariyalar natijasida yuzaga keladigan sharoitlar tushuniladi, ular hudud, obyektlar, moddiy vositalar, iqtisodiy obyektlarning zaharlanish koʻlami va darajasi bilan belgilanadi, chunki bu koʻrsatkichlar aholining hayot faoliyatiga, favqulodda vaziyatlarni bartaraf etish kuchlarining harakatlariga taʼsir koʻrsatishi mumkin.
Kimyoviy zaharlanishning aholi, iqtisodiyot obyektlarining hayot faoliyatiga va favqulodda vaziyatlarni bartaraf etish kuchlarining harakatlariga taʼsirini aniqlash himoya choralarini asoslash va amalga oshirish maqsadida kimyoviy vaziyatni aniqlash va baholash amalga oshiriladi.
Kimyoviy vaziyatni aniqlash deganda kimyoviy xavfli obyektdagi avariyalar toʻgʻrisidagi dastlabki maʼlumotlarni yigʻish va qayta ishlash (atrof-muhitga chiqarilgan xavfli kimyoviy moddalarning nomi, miqdori va saqlash sharoiti, meteorologik sharoitlar, avariya vaqti va boshqalar), kimyoviy zaharlanish zonalari hajmini aniqlash va ularni xaritaga (reja) tushirish tushuniladi.
Kimyoviy vaziyatni baholash deganda kimyoviy ifloslanishning iqtisodiyotga, aholining turmush tarziga va favqulodda vaziyatlarni tugatish kuchlarining harakatlariga taʼsirini aniqlash tushuniladi.
Baholash favqulodda vaziyatlarni tugatish kuchlarining harakatlari, iqtisodiyot obyekti va aholi hayot faoliyatining turli xil variantlari boʻyicha vazifalarni hal qilish, natijalarni tahlil qilish va qoʻyilgan maqsadlarga erishilgan taqdirda, minimal yoʻqotishlarni (ularni istisno qilishni) taʼminlash uchun harakatlarning mos variantlarni tanlashni oʻz ichiga oladi.