Farovonlik jamiyati tushunchasi

1.Hayot.2.Salomatlik.3.Bilim.4.Mehnat.Qadriyatlariyerarxiyasiniqadriyatlarnitasniflashbilanadashtiribbo'lmaydi.Qadriyatlarnisinflargabo'lishmumkin:Turmushdarajasibo'yicha:a)oliyqadriyatlar;b)moddiyhayotqadriyatlari;d)ijtimoiy;g)ma'naviy.Subyektlarbo'yicha:a)shaxsiyqadriyatlar;b)guruhiyqadriyatlar;d)sinfiyqadriyatlar;e)ijtimoiy.Ijtimoiyongshakllaribo'yicha:a)fanlarqadriyatlari;b)ahloqiyqadriyatlar;d)estetikqadriyatlar;e)siyosiyqadriyatlar;f)huquqiyqadriyatlar;g)diniyqadriyatlar.

• Umumanolganda,qadriyatlardeganda,ma'lumbirjamiyatodamlari,alohidaolinganshaxsningmanfaatlarivaehtiyojlariniqondirishvositasi,shuningdekme'yorlar,maqsadlarvaidealsifatidagiundovchihamdaqo'zg'atuvchig'oyalari,predmetiningmohiyati,hodisasishuningdek,ularningxususiyatlaritushuniladi.Ko'pinchayuqoridako'ribo'tganqadriyatlarbilanuyg'unlashadigan,lekino'ziningalohidaxususiyatlarigaegabo'lganmilliyqadriyatlarhambirnechaminglabyillardanbuyonrivojlanibvatakomillashibkelmoqda.Milliyqadriyatlarildizlarinianglabyetishda,tasniflashdavaaniqlashdaunisoddalashtirishdanehtiyotbo'lishzarur.Buijtimoiyvaoliyqadriyatlarningbir-birlaribilano'zarobog'liqbo'lganhamdao'zarobir-birinitaqozoqiladigan,lekin,shubilanbirga,nisbatano'zinibarqarorligivamustaqilliginisaqlayoladiganhodisasisifatidanamoyonbo'ladi.Fanda«milliyqadriyatlar»,«milliyqadriyatli-yo'naltirilganong»va«milliyruhninguniversalumuminsoniyqadriyatlari»ma'lumetnosniijtimoiy,psixologiko'zigaxosligini,boshqashukabibirliklardanfarqlanishini,mazkuretnosningbarchaa'zolariniumumiyg'oyalarvayoi-yo'riqko'rsatmalarasosidabirlashuviniifodalaydi.Rivojlanishvashakllanishiningturlibosqichlarinio'zboshidankechirayotganko'plabetnoslartarixinio'rganishshuniko'rsatadiki,etnosa'zolariningbirligiboshqanarsalardanko'rako'proqma'lumpsixikxislatlarningmavjudligi,voqealarvamunosabatlarnio'zlashtirishvabaholashkabiqadriyatlardagiumumiylikbilanta'minlanadi.Milliyqadriyatlarnianglashdashukabihis-tuyg'ularvamunosabatlarningaynishubirikuvlarinuqtayinazaribilanyondashishtalabetiladi.

• Milliyruhninguniversalumuminsoniyqadriyatlari,milliyqadriyatlarvamilliyqadriyatliyo'naltirilganongnafaqatpsixologik–his-hayojonlixarakterkasbetadi,balkietnikbirliktomonidane'tirofetiladiganhayotiymuhimmoddiyobyektlar,timsollar,nishon-belgilarnihamo'zidaifodalaydi.Buqad-riyatlarninge'tirofetilganmuhimligiasosidaaniqbiretnosvakilibo'lganinsonningtubmanfaatlariyotadi:yashamoqlik,rivojlanish,idealmaqsadlargaerishish.Harbirmillatfaqatuningo'zigaginamansubbo'lgantemperamentbirikuvi,tafakkurlashvadunyoniidroketishturibilanyaqqolajralibturadi.Ma'lumbiro'zigaxosshakldaaxborotolayotganmillatningichkidunyosiningnoyob-ligi,ichkituzilishiningbarqarorligidaharqandaymillatvakil-lariningbioijtimoiyhamjamiyativamadaniybirligisifatidagiqadriyatituradi.Shutariqa,milliyqadriyatlarvamilliyruhninguniversalumuminsoniyqadriyatlari—buuyokibuetnosvakillariningmuayyan-tarixiyshart-sharoitlardagiijtimoiyvashaxsiyma'na-viyatirivojlanishiningrag'batlantiruvchiomilidir.PrezidentI.A.Karimovma'naviyatvamilliyqadriyatlamingnoyobvabebahoboylikekanliginita'kidlab,quyidagifikrlarnibildirganedi:«Bizbugunayrimdavlatlardan,moddiynuqtayinazardanorqaroqdabo'lsakda(bungako'pginatarixiyobyektivsabablarbor),ma'naviyatnuqtayinazaridanqaragandaulkang'ururbilanaytishimizmumkin:buyukajdodlarimizdanqolganqadriyatlarvaurf-odatlarga,nasl-nasabimizvaqonimizgasingibketganbuyukhayotbaxshkuchgaegamiz.Buboradaustunligimizbutunma'rifiydunyodae'tirofetilgan.Anashuqutlug'merosgamunosibbo'libyashash,bubeqiyosboylikniyanadaboyitibrivojlantirish,milliyo'zligimizvaumuminsoniyqadriyatlarasosidakelajakbinosinibarpoetishmuqaddasburchimizdir».

• O'zbekistondamilliyqadriyatlamingtiklanishivaularnidemokratikjarayonlarbilanuyg'unlashuviO'zbekistondadavlatmustaqilligie'lonqilinganidankeyinislohotlarorqalikuntartibigademokratikjamiyatqurishmasalasiqo'yildi.Mustaqillikningilkdavridanboshlabamalgaoshirilgandemokratiko'zgarishlartabiiyravishdamilliyxarakterkasbetaboshladi.Mustaqillikningdastlabkikunlaridanboshlabmamlakatdemokratiktaraqqiyotyo'linitanladi.Bundaasosan,demokratikrivojlanishyo'liningfaqatzamonaviyligiyokiboshqajozibadorjihatlariuchunemas,balkibuyo'lningmilliymanfaatlargamosligi,ularningifodalaganligi,demokratiyagaerishishxalqimizningbirnechaasrlardanbuyonorzu-umidlarisifatidayashabkela-yotganligigamuhime'tiborberilganedi.Lekin,rivojlanganmamlakatlardandemokratikturmushtarziniko'chiribolib,unimamlakatdagiislohotlardaqo'llashkutilgannatijanibermasligianiqedi.Chunki,demokratikqadriyatlarvatamoyillarma'lumbirmamlakatningiqtisodiy-ijtimoiysalohiyati,daviatchiliktarixi,bozoriqtisodiyotigao'tishdarajasi,millatningmentaliteti,fuqarolarningsiyosiymadaniyatidarajasikabiqatoromillargabog'liqedi.

• Ayniqsa,g'arbdano'ziningdini,ma'naviyativaaxloqiyme'yorlaribilananchafarqqiladiganSharqolamiuchundemokratiktamoyillarmilliyxususiyatlarbilanuyg'unlashgantarzdaginamuhimahamiyatkasbetishimumkinedi.Demokratikqadriyatlarnio'zlashtirishg'arbuchunindividualizm,ko'proqxususiymanfaatlarniqondirish,alohidaolinganshaxsdun-yoqarashiustuvorliginiifodalash,shaxserkinliginihayotdanamoyonqilishuchunzaruratsifatidaro'yberganbo'lsa,Sharquchundemokratiyako'proqma'naviyqadriyatlarnihayotdaamalqilishinita'minlash,milliyan'analarvamilliymerosasosidayashabkelayotganjamiyatnimilliyqadriyatlarasosidamoderni-/.atsiyalashuchunzaruredi.

• Shuninguchunhammamlakatdademokratikjamiyatqurishislohotlarimilliyvaumuminsoniyqadriyatlarnitiklashbilanuyg'unholdachuqurlashibbordi.PrezidentI.A.Karimov1992-yildao'zining