Farmon Ergashovich Nurboeyv, Shahlo Shavkatovna Tillоeva, Dilbar Baxriddinovna Raxmatova


Sodda dorivor mahsulotlarni tanlash, yig’ish, quritish va saqlash   shartlari



Download 3,05 Mb.
Pdf ko'rish
bet126/301
Sana20.09.2021
Hajmi3,05 Mb.
#180093
1   ...   122   123   124   125   126   127   128   129   ...   301
Bog'liq
ibn sino talimoti

Sodda dorivor mahsulotlarni tanlash, yig’ish, quritish va saqlash   shartlari
Har bir xastalikni mahalliy davo bilan muolaja qilmoq  lozimdir. Zeroki,  har bir 
hududdan olingan davo mahsuloti shu  joy xastaliklariga yaxshiroq va tezroq ta`sir 
qiladi. Buqrotning bu fikrini tahlil qilmoqchi bo`lsak, bemor yashayotgan mintaqa 
va shu  mintaqada o`sayotgan dorivor o`simlik va yashayotgan hayvon shu  mintaqa 
ob - havo muhitining mahsuli bo`lib, ular mizoj jihatidan bir biriga munosibdir. 
 
Dorivor mahsulotlarni, asosan ularni o`zlari tanlab o`sgan joylardan yig’ish 
yaxshiroqdir.  Chunki  tabiiy  yoki  boshqacha  qilib  aytganda,    yovvoyi  holda  o`sgan 
dorivor mahsulotlar, madaniy yoki ekib o`stirib olinganlarga nisbatan shifobaxshligi 
to`la  quvvatli,    kuchlidir.  Tabiiyki,  dorivor  o`simliklar  tabiatning  hamma 
mintaqalarida  jumladan,  tog’larda,  cho`l  va  sahrolarda  uchraydi.  Ularning  bunday 
tarqalishi, shu  o`simlik mizojini uning o`sishi, ulg’ayishi va voyaga yetishi  uchun 
ayni  muhitning  mos  kelishligi  bilan  bog’liqdir.  Shunday  bo`lsada,  ba`zi  bir 
o`simliklarni  hamma  mintaqalarda  uchratamiz.  Shu    bilan  birga  keyingi  paytlarda 
ba`zi  bir  dorivor  o`simliklarni    iqlimga  moslashish  uslubi  bilan  bir  jug’rofiy 
muhitdan    ikkinchi  bir  jo`g’rofiy  muhitga  o`stirish,  yovvoyi  o`simliklarni 


134 
 
madaniylashtirish ishlari  ham amalga oshmoqdaki, bu sharq tabobati dori tayyorlash 
ishlariga ancha qiyinchilik tug’diradi. Chunki bunday jarayonni boshdan kechirgan 
o`simlik  yoki  hayvonda  xohlaymizmi  -  xohlamaymizmi  mizoj  o`zgarishi  bo`ladi. 
Buning  sababi  shuki,  o`simlikning  o`sish  va  rivojlanish  jarayonida  quyoshning 
osmon burjidagi o`rni, esayotgan shamol, yerning namligi va hokazolar shu  o`simlik 
o`sishiga  ta`sir  qilib  uning  tana  va  hosil  zichligini,  ta`mini,  hidini,  rangini  paydo 
bo`lishida bilvosita va bevosita ishtirok etadi.  
Masalan, O`zbekistonda  yetishtirilgan qovun - tarvuz urug’ini Rossiya yerlarida 
yetishtirilgan  hosillar  misolida  yoki  bo`lmasa,  o`z  vatani  hisoblangan  zaytun 
daraxtini  O`rta  yer  dengizi  sharoitidan  Rossiyanng  Krasnodar  o`lkasida  yetishtirish 
kabilardir. 
 
Dorivor  o`simliklarni  tog’lardan,  tog’  yon  bag’irlaridan,  cho`l  va 
sahrolardan, o`rmonlardan,  shuningdek, ekiladigan maydonlardan  yig’amiz, ammo 
hamma dorivor  o`simliklar  hamma joyda uchramaydi. Har bir o`simlikning o`ziga 
taalluqli yashash sharoiti va muhiti bo`lishi lozim. Misol, kovar o`simligi tog’ yon 
bag’ridagi  toshloq,  cho`l  va  sahrodagi  qattiq  yerlarda  hatto  qadimiy  Buxoro,  
Samarqand, Urganch, Shaxrisabz, Termiz kabi shaharlarimizning eski tosh va pishiq 
g’ishtdan  qurilgan  binoning  tom  va  devorlarida  o`ssa,  bargizub  (baqayaproq) 
o`simligi jilg’alarning adirlariga qo`yiladigan doimiy nam joylarida, ariq bo`ylarida 
va ekiladigan, namligi ko`p joylarda o`sadi. 
Bu  misollardan  maqsad  shuki,  har  bir  o`simlikning  o`ziga  xos  o`sish  joyi  va 
sharoitlari bo`ladiki, bu joy va muhitda ular o`sib, rivojlanish,  nasl qoldirishga qodir 
bo`ladi.  
  Ana  shunday  sharoitda  o`sgan  o`simlik  sog’lom  baquvvat  bo`lsa,  ularni 
tabobatda  ishlatish  maqsadga  muvofiqdir.  Tog’,  cho`l  va  sahrolardan  olingan 
o`simliklar  ekiladigan  maydonlardan    olinganiga  nisbatan,  hajmi  kichik,  moddasi 
zich, shifobaxshligi kuchli va shiddatli bo`lishi bilan birga, aksariyat holatlarda tog’, 


135 
 
sahro  va  cho`llardan  olingan  dorivor  mahsulotlar  issiq  mizojlilik  xususiyati  bilan 
kuchliroq bo`ladi. 
  Ekiladigan maydonlardan olingan dorivor mahsulotlarning issiqlik mizoji tog’, 
sahro  va  cho`ldan  olinganlarga  nisbatan  kamroq  bo`ladi,  chunki  ularning  moddasi 
g’ovak, namligi ko`p, ta`mi, hidining o`tkirligi kamroq bo`ladi. 
  Ekiladigan  joylardan  yig’ilgan  dorivor  moddalarning  ko`pchiligi  birinchi 
ikkinchi  darajada issiq,  mo`tadil, yoki bo`lmasa  sovuq, ho`l  mizojlidir. Bemorlarga 
darmon va parhez  buyurishda buni e`tiborga olish lozimdir.  

Download 3,05 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   122   123   124   125   126   127   128   129   ...   301




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish