Farmon Ergashovich Nurboeyv, Shahlo Shavkatovna Tillоeva, Dilbar Baxriddinovna Raxmatova

Davolash.  Shaqiqani  davolash  xuddi  bayza  kasalligidek,  tomirdan, 
ayniqsa,  peshona  va  chakka  tomiridan  qon  olish,  surgi  dori  va  huqnalar 
ishlatish  hamda  moddani  qarshiga  tortish  bilan    davolanadi.  Sabr  ivitilgan 
sachratqi  suvi  issiqdan  bo’lgan  shaqiqada  foyda  qiladigan  dorilardan 
sanaladi.  Bu  dorilardan  har  gal  bir  uqiyadan  olti  uqiyagacha  ichiriladi. 
Peshona  tomiridan  va  shuningdek,  burun  tomiridan  qon  olish  ham  juda 
foydalidir. 
Agar Shaqiqa davriy bo’lsa, tutishidan burun butun badanni tozalab,  keyin 
mizojni o’zgartirish kerak, modda issiq bo’lsa, afyun, mehrigiyo  ildizining 
po’stlari, ukrop, mingdevona va kofurdan iborat uvishtiruvchi  dorilarni ikki 
chakkaga surtiladi. 
Shaqiqa kasalligi bilan og’rigan bemorlarga gohida yozuv siyohi ham foyda 
qiladi,  uni  boshning  kasal  tomoniga  surtiladi.  Za`faron  shaqiqaga 
uchraganlarning  peshonalariga  suriladigan  dorilardandir.  Bundan  tashqari  
gazago’t  yalpizni  siyox  va  gul  yog’i  bilan  qo’shib  tayyorlangan  quyuq 
surtma ham foyda qiladi.  
Shuningdek,  pavel  qo’lchalari,  dafna  daraxtining  mevasi  va  gazago’tning 
bargidan  bir  bo’lakdan  va  xardaldan  yarim  bo’lak  olib,  suv  bilan  qo’shib, 
quyuq  surtma  va  tog’  gazago’tining  yelimidan  tayyorlangan  mumli  surtma 
ham ishlatiladi. 

---

170 
 
Agar  mizoji  sovuq  bo’lsa,  farfiyun,  xardal,  nazla  o’ti  va  shularga  o’xshash 
dorilar bilan quyuq surtma qilinadi.  Ammo uzoq vaqtga cho’zilgan Shaqiqa 
hamma vaqt ham sovuq moddadan kelgan bo’lib, unga qarshi tarqatuvchi va 
kuchli qizdiruvchi dorini ishlatishga to’g’ri keladi. 
Badanni  bo’shattirib  tozalaganingdan  keyin  surtiladigan  dorilarni 
ishlatish  kerak  bo’lsa,  oldin  og’riq  tomondan  chakka  mushagiga  surtma 
surtiladi. 
Uvishtiruvchi  dori  ishlatilganda  luqillab  og’riq  kuchaysa,  og’riq 
tomondagi  chakka  arteriyasiga  afyun  va  anziratgo’shtxo’rni    burishtiruvchi 
dorilar  bilan birga  surtma  qilib  ishlatish  foyda  qiladi.  O’sha  yerga taxtacha 
bog’lansa, lo’qillatib og’ritayotgan kuchli tomir urishga to’sqinlik qiladi. 
Bundan  tashqari,  yovvoyi  bodring  ildizi  va  ermanni  suv  va  zaytun 
yog’ida  titilgunicha  qaynatib,boshning  og’riyotgan  tomoniga  shu  suv  va 
yog’ni issiq holida quyiladi  va cho’kindisini quyuq surtma qilib bog’lanadi. 
O’sha xotin har gal shu dorini ishlatganida Shaqiqa xox isitmali bo’lsin, xox 
isitmasiz bo’lsin, tuzalar ekan. 
Agar kasallik uzoqqa cho’zilsa, tog’ gazago’ti yelimi, kovul  ildizining 
po’sti,  dengiz    piyozi    va  farfiyunlarni  yanchib,  elakdan  o’tkaziladi    va  
rayxoniy    sharob   bilan   qorib   quyuq   surtma    qilinadi, bu  haqiqatdan  ham   
juda foydali bo’lib hisoblanadi. Shaqiqaga uchraganlarga dastlab hammomga 
tushish  va  issiq  suvga  bir  necha  martagacha  engashib  turish  ham  foydali  
ishlardan    hisoblanadi.  Bemorlarning  burniga  pista  yog’i  yuboriladi,  bu 
og’riqni o’sha zahotiyoq qoldiradi.