Farmon Ergashovich Nurboeyv, Shahlo Shavkatovna Tillоeva, Dilbar Baxriddinovna Raxmatova



Download 3,05 Mb.
Pdf ko'rish
bet19/301
Sana20.09.2021
Hajmi3,05 Mb.
#180093
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   301
Bog'liq
ibn sino talimoti

I-BOB.UMUMIY BO’LIM     
                                                           Kirish 
Ma`lumki  tabobat,  ya`ni  meditsina  fani  eng  qadimiy  fanlardan 
hisoblanadi.  O`rta  va  Yaqin  Sharq  mamlakatlarida  esa  tabobat  fani  ancha 
taraqqiy qilgan bo`lib, qator mahalliy olimlar yetishib chiqqan, hamda arab 
va  fors  tillarida  tibga  oid  ilmiy  asarlar  yaratilgan.  Ularning  ko`pchiligi 
shubhasiz  Ibn  Sinoga  ma`lum  edi.  Ibn  Sino  oldida  turgan  asosiy  vazifa  - 
mana  shu    turli  xalq  olimlari  tomonidan  asrlar  davomida  tib  ilmi  sohasida 
to`plangan  ma`lumotlarning  muhimlarini  va  ikkinchi  darajadagilarini 
ajratib,  muayyan  bir  tartibga  solish  va  ularni  o`z  tajribalari  bilan  boyitgan 
holda  ma`lum  bir  nazariya  va  qonun-qoida  asosida  umumlashtirishdan 
iboratdir. 
 
Nihoyatda  murakkab  va  mas’uliyatli  vazifani  Ibn  Sino  katta  mahorat 
bilan amalga oshiradiki, uning  “Tib qonunlari” va bu asarning jahon tibbiyot 
ilmi tarixida tutgan mavqei va qozongan shuhrati yorqin guvohlik berib turadi. 
“Tib  qonunlari”  sharq  mamlakatlarida  shu    qadar  yuksak  ahamiyatga  molik 
bo`lib ketdiki, tabobat ilmini usiz tasavvur qilib bo`lmas edi. Sharqda e`tibor 
qozongan  "Tib  qonunlari"  ko`p  o`tmay  g’arb  mamlakatlarida  ham  shuhrat 
topdi.  Ma`lumki  o`rta  asrlarning  to  uyg’onish  davrigacha  Yevropa 
mamlakatlarida  ilm-fan sharq  mamlakatlarga nisbatan  ancha  orqada edi.    XII 
asrdan  boshlab  Yevropada  sharq  fani,  adabiyoti  va  madaniyatiga  bo`lgan 
qiziqish  orta  boradi  va  sharq  olimlarining  asarlari  arab  tilidan  lotin  tiliga 
tarjima qilish ishlari yo`lga qo`yila boshlandi. Umuman sharq madaniyatining 
Yevropaga  kirib  kelishi  Ispaniya  va  Sitsiliya  orqali  bo`ldi.  Tib  qonunlari 


16 
 
Yevropa  vrachlari  qo`lida  asosiy  qo`llanmaga  aylangan  va  universitetlarda 
meditsina  fani  shu    kitob  bo`yicha  o`qitila  boshlangan,  to  1650  yilgacha 
meditsina  fakultetlarining  o`quv  dasturini  yarmini  Ibn  Sinoning  "Tib 
qonunlari"  asari  asosida  tashkil  qigan.  Yirik  Yevropa  olimlarining  tabobatga 
oid  kitoblari  ham  Ibn  Sino  asarlari  ta`sirida  edi.  Hatto  buyuk  Leonardo  Da 
Vinchi  ham  shular  jumlasidan  bo`lib,  uning  asarlarida  qator  arab  tibbiy 
atamalari uchraydi. Qisqacha qilib aytganda "Tib qonunlari" asosiy qo`llanma 
va darslik sifatida 600 yildan ortiqroq vaqt mobaynida xizmat qildi va hozirga 
qadar  o’z  qadr-qimmatini  saqlab  kelmoqda.  Bu  kitobga  bo`lgan  talab 
shunchalik  zo`r  ediki,  XV  asrda  kitob  chop  etish  kashf    etilgach,  birinchi 
bosilgan kitoblar ichida "Tib qonunlari" ham bor edi. 
  O`sha  davrda  bir  necha  fanlarni  ayniqsa,  tibbiyotni  o`z 
zamonasida  yangi  va  yuqori  bosqichga  ko`tarilishida    Abu  Ali  ibn  Sino 
o`zining  ulkan  hissasini  qo`shgan.  O`z  davridagi  fanlarning  deyarli  barcha 
sohalarida chuqur iz qoldirgan entsiklopedist olim Ibn Sino ayniqsa, tabobat 
ilmida  katta  muvaffaqiyatlarga  erishdi.  Shu    bilan  birga  Ibn  Sino  o`zining 
"Tib  qonunlarini  puxta  kuzatishlari  va  amaliy  ishida  qozongan  yutuqlari 
bilan  boyitadi.  Ibn  Sino  o`zi  yashagan  davrdagi  ko`p  olimlar  singari 
chalkash  mulohazalar    ta`siriga  berilmay  faqat  tajriba  va  amaliyotgagina 
haqiqiy ilmning ob`ektiv asosi bo`la olishini talqin etadi. Ibn Sino yashagan 
davrda  bunday  ilg’or  g’oyani  ilgari  surishga  jur`at  etgan  buyuk  olim 
insoniyatning  katta  hurmatiga  sazovordir.  Ibn  Sinoning  "Tib  qonunlari" 
kitobi hozirgi zamon tibbiyotida ham o`z ahamiyatini saqlab kelmoqda.  
 
 
 
 


17 
 
 
 
 
 
 
 

Download 3,05 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   301




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish