Farmon Ergashovich Nurboeyv, Shahlo Shavkatovna Tillоeva, Dilbar Baxriddinovna Raxmatova

Rais yoki boshqaruv a`zolari. 
Rais a`zolar o`z faoliyatini bajarish xususiyati bilan 1-shaxsni saqlash, 2-
turni saqlash kabi guruhlarga bo`linadi, chunki bu a`zolarda shaxsni yoki turni 
saqlashga zarur bo`lgan gavdaning dastlabki quvvatlar manbalari mavjud.

---

51 
Shaxsni saqlovchi a`zolar. 
Rais a`zolarning birinchi guruhi shaxsni saqlovchi a`zolar bo`lib ular uchtadir. 
Yurak hayotiy quvvatning kelib chiqish o`rni, bosh miya nafsoniy, his-harakat 
quvvatlarining kelib chiqish o`rni bo`lsa, uchinchi a`zo jigar organizmni 
oziqlantirish quvvatlarining kelib chiqish o`rnidir.
Turni saqlovchi a`zolar. 
Rais a`zolarning ikkinchi guruhi turni saqlovchi bo`lib, to`rttadir: yurak, 
bosh miya, jigar va ikki moyakdir. Moyaklarning manfaati, ular naslni saqlovchi 
erlik urug’ini paydo qiladi va erlik va xotinlikni tugallanishini va mizojini ifoda 
qiladi. 
Xizmat qiluvchi a`zolar. 
Xizmat qiluvchi a`zolar rais a`zolarga xizmat qilib, ularning ishini tugal va 
to`liq bo`lishini ta`minlaydi, bularga o`pka, oshqozon, ichak, taloq, buyraklar, 
tomirlar, nervlar kabi a`zolar kiradi. Xizmat qiluvchi a`zolar rais a`zolar bajaradigan 
bosqichlariga nisbatan va bajaradigan manfaatlariga qarab ikki guruhga bo`linadi: 1-
TURNI SAQLOVCHI 
RAIS A’ZOLAR 
BOSH MIYA 
YURAK 
JIGAR VA IKKI 
MOYAK. 
1.
Naslni saqlovchi erlik urug’ini paydo qilish 
2.
Erlik va xotinlikni tugalligini va mizojini ifoda qilish. 

---

52 
foydali ish yoki tayyorlash xizmatini bajaruvchi, 2-mutloq ish yoki o`tkazish 
xizmatini bajaruvchi.
Xizmat qiluvchi a`zolar guruhlaridagi a`zolar doimiy emas, ular joy joyi 
bilan foydali ish bajaruvchi yoki mutloq ish bajaruvchi a`zo bo`ladi. Foydali ish 
bajaruvchi a`zo deganda shunday tushuniladiki, bu ish bajaruvchi a`zo rais a`zoga 
tayyorlash xizmatini bajaradi. Mutloq ish bajaruvchi a`zo rais a`zo xizmatidan keyin 
o`tkazish xizmatini bajaradi.