Farmon Ergashovich Nurboeyv, Shahlo Shavkatovna Tillоeva, Dilbar Baxriddinovna Raxmatova

Buyrak toshi 
Buyrak toshi bilan qovuq toshining paydo bo`lishidagi sabablar 
umumiydir.
Tosh - ta`sirlanuvchi modda bilan ta`sir qiluvchi quvvat natijasida hosil bo`ladi.
Ta`sir qiluvchi quvvat - bu mo`tadillikdan chiqqan haroratdir. Ta`sirlanuvchi
modda - shilliq, yiring yoki qon kabi suyuq, yopishqoq rutubatdan iborat bo`ladi.
Modda to’planishining 2 ta sababi bor:
-moddani ko`paytiruvchi mahsulotlar: g’aliz ovqatlar, quyuq sut, pishloq, tuya, 
sigir va taka go`shtlari, yopishqoq non, xom non, patir, uvra, lokashta, shirguruch, 
yopishqoq holvalar, xom mevalar (olma, shaftoli, limon, nok) eti, loyqa suvlar, qora 
quyuq sharoblar. Moddani qamab turuvchi sabablar: mizoj buzilishi yoki issiq shish 

---

332 
sababli buyrak haydovchi quvvatining zaifligidir. Bu zaiflik natijasida buyrakka oqib 
kelgan qonning suvlik qismidan hosil bo`lgan ortiqcha xiltlar, cho’kmalar qamalib 
qoladi. Kuchli issiqlik ortiqcha xiltlarni to’liq hazm bo`lishidan oldin tana yuqori 
qismidan buyrakka tortadi va uni qovuqqa o’tkazishdan oldin qumga va toshga 
aylantiradi.
Buyrak toshi - bir oz yumshoqroq, kichikroq, qizg’ishroq bo`ladi. Siydikda 
paydo bo`lishidan ancha burun paydo bo`lgan va siydik bilan birlashmay undan 
orqada qolgan siydik cho`kmasidan iborat bo`ladi. Ko`pchilik bemorlar semiz 
bo`ladi. Qariyalarda buyrak toshi ko`proq bo`ladi. (chunki qariyalarda xiltlar quyuq 
bo`lib u buyrak orqali o`tmaydi va ularda hazm faoliyati zaif bo`ladi). 
Buyrak tosh borligining alomatlari: 
-siydik avval quyuq bo`lib, keyin suyuqqa aylanadi 
-siydik qancha tiniq bo`lsa, undagi cho`kma qanchalik oz bo`lsa, bu toshning 
qattiqroqligini bildiradi 
-og’riq yoki og’riqsiz qora tusda siyish qovuqda tosh borligini bildiradi 
-beldagi og’irlik hissi va og’riq sezilishi 
Og’riq kuchayishi sabablari: 
-tosh paydo bo`lishining boshida u o`rnashayotgan to`qimalarni parchalaganda 
-taom iste`mol qilgach uning ichakka tushib o`tganda
-chiqindilar haydalib ichak bo`shashgunga qadar. 
Toshning harakati belgilari: 
-og’riq pastga borib zo`rayadi, ya`ni og’riq beldan 2 son orasiga va siydik yo`li 
sohasiga
tarqalib juda kuchli bo`ladi.