Farmatsevtik yordam fanidan

 
Yo‘tal paydo bo‘lishini asosiy sabablari: 
1.
Yuqori nafas yo‘llaridagi infeksiya-yallig‘lanish jarayoni bo‘lib, unda yuqori nafas 
yo‘llariga virusli infeksiya tushishi, angina, faringit, tonzillit va laringitlar sababchi bo‘ladi. 
2.
Nafas yo‘lini pastki qismidagi infeksiya-yallig‘lanish jarayonlari bo‘lib, unda laringotraxeit, 
bronxit, pnevmoniyalar katta rol o‘ynaydi. 
3.
Yuqori nafas yo‘lini shilliq qavatidagi allergik yallig‘lanishlar. 
4.
Bronxospazmlar. 
5.
Nafas yo‘lini yopishqoq bronxlarning sekretlari bilan tusilishi, unga yot moddalarning tushib 
qolishi. 
6.
¡pka parenximalarining shishi va boshqa faktorlar sababchi bo‘ladi. 
Demak, mukotsiliar klirensni buzilishiga bronxlar shilliq qavatini giperplaziyasi, bronx 
yo‘llarini shishi, ajralayotgan shilliqlarni oshib ketishi, uni yopishqoqligini oshishi, surfaktantlarni 
paydo bo‘lishini susayishi, bronxospazmni yuzaga chiqishi, bronxlar diskineziyasi (bronxlar 
diametri 25 % dan ortiq kamaysa) va b. sababchi bo‘ladi. 
Bunday xollarda qiyinlik bilan o‘tuvchi kuchli yo‘tal yuzaga chiqadi. Ba’zan yo‘tal qayd qilish, 
og‘riq sindromi bilan, uyqu buzilishi va bemor ahvolini yomonlashishi bilan o‘tadi. Bunday 
simptomlar qayd etilgan bemorlarga balg‘amni yopishqoqligini susaytiruvchi, uni bronxlar orqali 
xarakatini kuchaytiruvchi va bronxlardagi xilpillovchi epiteliy aktivligini oshiruvchi preparatlar 
beriladi. Bir so‘z bilan aytganda xarakatsiz yo‘talni xarakatli nam yo‘tal xolatiga o‘tkazish kerak 
bo‘ladi. Bunda yo‘tal refleksini susaytirish aloxida ahamiyatga egadir. 
Ta’sir mexanizmiga qarab yo‘talga qarshi preparatlarni guruxlari: 
1.
Oddiy yo‘talga qarshi preparatlar (MNSga ta’sir etuvchi va periferik ta’sirga ega 
preparatlar). 
2.
Bilvosita yo‘talga qarshi effektga ega preparatlar (bronxlarni kengaytiruvchilar, 
yallig‘lanishga qarshi preparatlar, allergiya va shishlarga qarshi preparatlar). 
3.
Kombinatsiyali preparatlar (2 va undan ortiq komponentli preparatlar bronxolitin, stoptussin, 
solutan, geksapnevmin va b). 
SHu gurux preparatlariga qisqacha izox beriladi va o‘tkir bronxit kasalligini taxlil qilib 
chiqiladi.