Farmatsevtik kimyo

kislota, fenilsalitsital 

C O O H

- A c i d u m   b e n z o ic u m

                    

C O O N a

- N a t r i i  b e n z o a s

 

O H

C O O H

- A c i d u m   s a li c y li c u m

                 

O H

C O O N a

- N a t r i i   s a li c y la s

 

O H

H O

H O

1 0

H O

O H

C O O B i

- D e r m a fo lu m , B is m u t u m  

         s u b g a llic u m

               

O H

C  -

O

N H

O H

- O x a p h e n a m i d u m

 

O C O C H

3

C O O H

- A c i d u m    a s e t y ls a lic y li c u m ,

                       A s p i r in u m

       

O H

C  - O  -  C

6

H

5

O

- P h e n y lii    s a lic y la s ,

           S a lo lu m

 

 

Olinishi:  Benzoy kislota  Benzoe Resina - benzoy  smolasidan ajratib olingan. Amalda u 

sintez yo‘li bilan olinadi. 

 

---

Pharmaceutical chemistry  

Autors: Iminova I.M., Olimov X.Q., Zaripova N.T.. 

 

134 

 

2.  Toluolni  xlorlab,  so‘ngra  xosil  bo‘lgan    maxsulotni  gidrolizlab  xam  benzoy  kislota 

olinadi. 

C O O H

-H

2

O

3 C l

2

-3 H C l

C C l

3

O H

O H

O H

C

C H

3

-3 H C l

3 H

2

O

 

Natriy benzoat benzoy  kislotani soda eritmasi bilan  neytrallab olinadi. 

C O O N a

-  N a t r i i    b e n z o a s

 

         Salitsil kislota sanoatda  Kolbe-SHmidt usuli  bo‘yicha olinadi. 

            

+

C O O N a

 C O

2

1 2 5

6

A T M

O

O N a

O H

C O O H

O H

  H C l

-N a C l

 

Salitsil kislotada -ON gruppasi bilan -SOON gruppasi orasida vodorod bogi xosil bo‘lishi 

xisobiga karboqsil guruxining musbat zaryad ortib, kislotaliligi ortadi. 

 

Natriy salitsilat salitsil kislotani natriy gidroqarbonat eritmasi bilan neytrallab  olinadi. 

O H

C O O H

+ N a H C O

3

- C O

2

- H

2

O

C O O N a

O H

 

Atsetilsalitsil kislota salitsil kislotani  turli yo‘llar bilan atsetillab olinadi. 

O H

C O O H

O

O

O

C H

3

C

C H

3

C

-

C H

3

C OOH

O C O C H

3

C O O H

+

 

Salitsilamid   metilsalitsilatga  ammiak ta‘sir ettirib olinadi. 

 

O C O C H

3

O H

-

C H

3

OH

2 5 %  N H

3

O H

C  - O N H

2

O

 

---

Pharmaceutical chemistry  

Autors: Iminova I.M., Olimov X.Q., Zaripova N.T.. 

 

135 

 

Oqsafenamid  fenilsalitsilat bilan  n-aminofenolni kizdirib olinadi. 

+

O H

C  - O  - C

6

H

5

O

O H

C  -

O

N H

O H

O H

N H

2

  - C

6

H

5

 O H

 

Fenilsalitsilat  fenol    bilan    salitsil  kislota   kotishmasini  fosfor    (III)  xlorid  ta‘sir  etdirib 

olinadi. 

O H

C  -  O  -  C

6

H

5

O

O H

C O O H

+

O H

P C l

3

- H

3

P O

3

- 3 H C l

3

3

3

 

Metilsalitsilat  salitsil    kislotaga  konts    sulfat  kislota  va  metanol  ko‘shib  75-80°S 

xaroratgacha kizdirib olinadi. 

O C O C H

3

O H

C H

3

OH

O H

C O O H

K .

  H

2

S O

4

- H

2

O

 

Dermatolum,  Bismuthum  sybgallicum-  vismut    (III)    nitratning    sirka  kislotadagi 

eritmasiga  uchgidroqsi  benzoy    kislota  galla  kislota  eritmasini  ko‘shib  kizdirish  yo‘li  bilan  

olinadi. 

O H

H O

H O

H O

O H

C O O B i

-  D e r m a f o l u m ,  B i s m u t u m  

              s u b g a l l i c u m

H O

H O

H O

C O O H

B i ( N O     )

2 H O H

- 3 H N O

t

0

3 3

3

+

 

Tasvirlanishi: Benzoy  kislota - rangsiz, igna shaklidagi kristall, suvda kam eriydi, spirt, 

xloroformda eriydi. 

Natriy benzoat - xidsiz, sho‘r mazali oq kukun, suvda oson, spirtda qiyin eriydi.  Salitsil 

kislota - nordon mazali, oq ignasimon kukun, suvda kam spirt va xloroformda eriydi. 

 

Natriy salitsilat - chuchmal-sho‘rtang mazali oq rangli kukun, suvda oson eriydi, spirt va 

glitserinda eriydi. 

 

Salitsil amid - oq kristall kukun, suvda  juda kam, xloroformda kam, spirtda esa eriydi. 

 

Oqsafenamid - oq kristall kukun, suvda erimaydi, spirt va ishkor eritmalarida eriydi.  

Aspirin - nordon, sirka kislota xidiga ega, oq kristall kukun, suvda kam eriydi spirtda esa 

eriydi. 

Fenilsalitsilat - oq kristall kukun, suvda erimaydi, spirt va xloroformda  eriydi. 

---

Pharmaceutical chemistry  

Autors: Iminova I.M., Olimov X.Q., Zaripova N.T.. 

 

136 

 

Metilsalitsilat  -  o‘ziga  xos  o‘tkir  xidli,  biroz  sargish  suyuklik-r=1,18,  suv  bilan  

aralashmaydi, spirtva efir bilan aralashadi. 

Dermatol - sarik rangli amorf kukun, xidsiz va mazasiz, suvva spirtda erimaydi, mineral 

kislotalarda parchalanishi bilan eriydi, ishkor eritmalarida eriydi.