Farmatsevtik kimyo

11-12-mavzu: Biologik faol birikmalar taxliliga funksional yondashish. Kardenolidlar, 

(yurak glikozidlari), D guruh vitaminlari (ergokalsiferollar). Umumiy va xususiy taxlil 

usullari. 

Steroid birikmalar guruhiga kirgan dori moddalar tahlili 

Reja 

1.  Tsiklogeksanoletilengidrin  birikmalarini tasnifi 

2.  Yurak  glikozidlari (kardenolidlar va  bufadienolidlar) olinishi, taxlili, ishlatilishi. 

3.  Androgenlarning olinishi, taxlili, ishlatilishi. 

 

Tayanch iboralar: kardenolidlar, yurak glikozidlari, D guruh vitaminlari, ergokalsiferollar , 

androgen.  

 

Steroid  birikmalar  tabiatda  keng  tarqalgan,  molekula  tuzilishida  tsiklopentan-

pergidrofenantren  halqasini  saqlagan  moddalar  bo‘lib,    

2

3

   4

5

  1

  1 0

6

   7

   8

9

1 1

1 2

   1 3

   1 4

   1 5

1 6

1 7

 

ularning    ko‘pchiligi    molekula  tuzilishi  jihatidan    bir-birlariga  yaqin    bo‘lsalarda,  

fiziologik  ta‘siri jihatidan  juda  katta  farq  qiladi. 

 

S

10

-da  –N, - 

SN

3,

 

 

S

13 

da    - N:  yoki   – SN

3

,                  S

5

  da  – N   yoki   – ON; 

S

3 

da      -ON  yoki   =O;                      S

11

da   –N:  -ON:  =O; 

C

H

O

---

Pharmaceutical chemistry  

Autors: Iminova I.M., Olimov X.Q., Zaripova N.T.. 

 

112 

 

S

17

-da esa turli  o‘rinbosarlar, S

14

- da –N yoki- ON guruhlari  bo‘lishi  mumkin. 

    

Steroid  halqada  A/V-tsis  yoki trans- konfiguratsiyaga, V/S va S/D halqalar esa  

trans  konfiguratsiyaga  ega  bo‘ladi. 

      

Halqalarning konformatsion  tuzilishi esa  quyidagicha  bo‘lishi mumkin 

C H

3

C H

3

H

H

H

H O

H

                  

C H

3

H

H

H

H

H O

C H

3

 

     A/V-tsis   konformatsiya                                 A/V- trans- konformatsiya 

DVSN  va  St    fanida    o‘rganiladigan  steroid  tuzilishga  ega  bo‘lgan  dori    moddalar 

quyidagicha tasniflanadi. 

1.  TSiklogeksanoletilengidrin  birikmalari. 

2.  YUrak  glikozidlari (kardenolidlar va  bufadienolidlar) 

3.  Gestogenlar  (pregnen  hosilalari)                           

4.  Androgenlar (androsteron hosilalari)               Slayd. 

5.  Anaboliklar (testosteron va 19- nortestosteron hosilalari) 

6.  Kortikosteroidlar (pregnan xosilalari) 

7.  Estrogenlar (estran hosilalari).