Farmatsevtik kimyo

 

Laboratoriya ishning rejasi 

1.

 

Dori moddalarining tarkibidagi umumiy  kulni aniqlash.  

2.

 

Dori moddalarining  zichligini areometr yordamida aniqlash (farmakopeya bo’yica). 

3.

 

Dori moddalarining  zichligini piknometr yordamida aniqlash 

 

Таdqiqot ob’ekti: 

 Natriy gidrokarbonat, magniy sulfat, magniy oksidi, rux sulfat, glyukoza, salitsil 

kislotasi

 

Jarayonning asosiy bosqichlari va tadqiqotni olib borilishi:  

 

Arsenni aniqlash

 

 

Davlat Farmakopeyasida arsenni aniqlash uchun ikkita usul tavsiya etilgan bo’lib, agar 

farmakopeya maqolasida qaysi usuldan foydalanish ko’rsatilmagan bo’lsa, birinchi usuldan 

foydalaniladi: 

1-usul.

 Arsen ionlari xlorid kislota yoki sulfat kislotaga qo’shilgan rux bilan qaytarilib AsH

3

— 

arsin hosil qiladi. Arsin uchuvchan birikma bo’lib, probirka og’ziga tutilgach, simob (II) xlorid bilan 

ho’llangan qog’ozni sariq yoki pushti rangga bo’yab, qog’oz kaliy yodid eritmasi bilan ho’llansa, bu 

rang qo’ng’ir rangga o’tadi. 

Reaksiya sezgirligi 0,0005 mg/ml. 

 

As

2

O

3

 

+

 

6Zn

 

+

 

6H

2

SO

4

              

2AsH

3

   

+

 

6ZnSO

4

 

+

 

3H

2

O

As

+3

                                 

As

-

3

Zn

0

                                  

Zn

+2

+

 

6e

+

 

2e

2

1

6

3

 

HgCl

2

 

+

 

AsH

3

              

AsH

2

(HgCl)

 

+

 

HCl

 

2HgCl

2

 

+

 

AsH

3

              

AsH(HgCl)

2

 

+

 

2HCl

 

3HgCl

2

 

+

 

AsH

3

              

As(HgCl)

3

 

+

 

3HCl

 

As(HgCl)

3

 

+

 

AsH

3

              

As

2

Hg

3

 

+

 

3HCl

 

 

Dori modda tarkibidagi arsenni aniqlash uchun dastlab quyidagi ishlar bajariladi. 

Dori modda anorganik tuzilishga ega bo’lsa: 

a) Nitrat kislota, nitrit va nitratlar saqlamaydigan va aniqlash jarayonida galogenlar, vodorod 

sulfid, sulfit angidridi va fosfinlar ajralib chiqmaydigan moddalar uchun, aniqlanuvchi moddaning 

tortib olingan miqdori arsenni aniqlash  uskunasidagi kolbaga solinib 20 ml suyultirilgan xlorid 

kislota qo’shiladi. 

b) Nitrat kislota, nitratlar, nitritlar saqlagan va tekshirish jarayonida galogenlar, vodorod sulfid, 

---

Pharmaceutical chemistry  

Autors:  Juraeva A.A., Muhitdinova K.Sh., Zaripova N.T.  R.A.Xusainova, A.D.Tashpulatova 

 

425 

sulfit angidridi hamda fosfinlar ajraladigan moddalar uchun ularning tortib  olingan miqdorini 

uskunadagi kolbaga solingach, 10 ml konsentrlangan sulfat kislotasi 

qo’shib 40 minut qaynatiladi, qaynoq eritmaga kolbaning devorlari 

bo’vlab 4 ml pergidrol qo’shiladi. So’ng 10—15 minut qaynatilib 

sovitilgach, 20 ml suv solib, aniqlash davom ettiriladi. 

Dori modda organik tuzilishga ega bo’lsa, uning tortib olingan 

miqdori uskunaning kolbasiga solinib, 10 ml konsentrlangan sulfat 

kislota qo’shib modda ko’mirlanguniga qadar qaynatilib (40 

minutgacha), issiq eritmaga kolbaning devorlari bo’ylab eritma 

rangsizlangunicha 4 ml pergidrol solinib, 10—15 minut qizdirilgach, 

sovitilib 20 ml suv qo’shiladi va aniqlash davom ettiriladi.