Farg’ona Profayling Maktabining electron kutubxonasi

E.Torndayk va 
Dj.Uotsonlar
hisoblanadi. 
"Bixeviorizm"
ingliz tilida "xulq-atvor" degan ma'noni 
bildiradi. Bu oqim psixika va ongni inkor qilib, xulq bilan tashqi muhit o’rtasidagi 
munosabatlarni, qonuniyatlarni tekshirishni taklif qiladi. Ularning fikricha, 
psixologiyaning vazifasi stimulga (qo’zg’atuvchi), ya'ni sezgi a'zolariga ta'sir 
qilayotgan qo’zg’atuvchiga o’q otish, unga qanday javob reaksiyasi bo’lishini, yoki 
bunday reaksiyani qanday stimul tug’dirishini oldindan aytib bera olishdan iborat. 
Bixevioristlarning formulasi 
"S -> R"
dir.
Freydizm
yo’nalishiga venalik psixiatr 
Z.Freyd
asos solgan. Uning fikricha, odam 
mohiyatiga ko’ra hayvonga o’xshaydi. Odamning xulq-atvori va xarakatlari ikkita 
tamoyilga: 
rohatlanish va reallik
tamoyiliga bo’ysundirilgan bo’ladi. Bu oqim ham 
insonning ongiga ishonmaydi Z. Freyd o’zining psixologik nazariyasini odam 
haqidagi, jamiyat va madaniyat haqidagi umumiy ta'limotga aylantirib, qarb 
mamlakatlarida katta e'tibor qozondi.
1923-yilda psixologlarning birinchi yig’ilishida 
K.N.Kornilov
psixologiyani qayta 
qurish vazifasini ilgari surdi. Psixologiya fanini rivojlantirishda judayam katta rol 
o’ynagan psixologlar quyidagilar: B.Ananev, P.P.Blonskiy, S.L.Rubinshteyn, 

---

Farg’ona Profayling Maktabining electron kutubxonasi 
https://t.me/profayling_uz 
49 
LS.Vigotskiy, R.S.Nemov va boshqalar, shuningdek keyinchalik o’zbekistonda ham 
yirik olimlar yetishib chiqdi. Ular jumlasiga M.G.Davletshin,
E.G’.G’oziev, M.Voqidov, V.A.Tokareva. R.Z.Gaynutdinov, V.M.Karimova, 
G’.B.Shoumarov, R.I.Sunnatova, Z.T.Nishonova va boshqalarni kiritish mumkin. 
Yuqorida nomlari tilga olingan olimlar o’zlarining g’oyalari va milliy mafkuralar 
bilan yoshlarda tafakkur sifatlaridan "mustaqillik", "tanqidiylik" kabilarni 
shakllantirishga e'tibor bermoqdalar.
Hozirgi mustaqillik sharoitida psixologiyaga bo’lgan talab-ehtiyoj juda kuchayib 
ketdi. Yoshlar ma'naviyatini boyitish uchun ularning dunyoqarashi, tafakkuri, 
irodasi, umuman olganda ongini o’stirish zarur. Buning uchun eksperimental 
ishlarni kuchaytirishi, ta'lim jarayonini yangi texnologiyalar asosida qayta qurishi 
lozim. hozirda Respublikamiz universitetlarining psixologiya bo’limlari, kafedra, 
laboratoriyalari ilmiy fikrlar markaziga aylantirildi.
Mazkur muassasalarda psixologik tadqiqotlar o’tkazilib, psixik jarayonlar, holatlar, 
shaxsning individual xususiyatlari, hissiy-irodaviy sohasiga doir nazariy va amaliy 
bilimlar ho’lga kiritildi. Ayniqsa, fan sohasida tadqiqotlar shu darajada ko’paydiki, 
ular ma'lum qonun qoidaga tayanishi lozim. Shu bois olib borilayotgan izlanishlarga 
asos bo’lishi uchun tamoyillar ishlab chiqildi.