Tayanch so`z va iboralar: Gazsimon yonilg`ilar, issiqlik berish, foydalanish usuli, qulayligi,
saqlanish, maxsus omborlar, xavfsizlik texnikasi, suyultirilgan gaz, gazning komponent tarkibi,
siqilgan gaz gazning komponent tarkibi.
Mamlakatimiz yonilg`i bazasida gazsimon yonilg`i kattagina o`rin egallaydi. Gazsimon
yonilg`i boshqa yonilg`i turlariga nisbatan qator avzalliklarga ega: keng tarqalgan, arzon. katta
zaxiralari mavjud ,u xavo bilan osongina aralashadi va rostlanadi. Gaz yonilg`ilarini issiqlik
berishi yuqori. Ular yonganda yuqori xarorat xosil qiladi. Tarkibida korroziyalovchi agressiv
moddalar yo`q. Gazsimon yonilg`idan foydalanish juda qulay: xonalar ifloslanmaydi, chunki
yonganda qora kuya va smolalar ajralib chiqmaydi, kul xosil bo`lmaydi, yonish maxsullari
tarkibida tirik tabiat uchun zaxarli moddalar yo`q. Yonilg`i markazlashtirilgan usulda saqlanadi,
individual va maxsus omborlar talab etilmaydi. Gaz magistrallaridan foydalanish, ayniksa
kattik va suyuk yenilgi zaxiralari bulmagan xududlar uchun juda muxim.Gazsimon
yenilgilarning asosiy kamchiliklari, ularning portlovchanligi. Eng yukori kaloriyali gazlar
tabiiy gazlar,neft gazlari,yuldosh gazlar.neftni kayta ishlashda olinadigon turli kreking
gazlari va boshka gazlar kiradi.
Suyultirilgan uglevodorod gazi.
Atmosfera bosimi va xarorat 0 dan yuqori bo`lganda suyultirilgan uglevodorod gazi
gaz xolatida bo`ladi. Bosim bir oz oshganda (1,6MPadan ko`p emas) u bug`lanadigan
suyuqlikka aylanadi. Suyultirilgan gaz asosan propan 80% va butan 20% gazlari
aralashmasidan iborat bo`ladi. Bundan tashqari undan oz miqdorda etan, pentan, propilen
va etilen gazlari bo`ladi. Bir birlik suyultirilgan gaz yonganda ajralib chiqadigan issiqlik
katta – 46 MJ/kg ga teng.zichligi taxminan 0,524g/sm
3
bo`lgan suyultirilgan gaz
yonganda chiqadigan xajmiy issiqlik 2400 MJ/m
3
dan xam ortib ketadi.Bu kursatiyani
benzinga solishtirmib kurib shuni aytish mumkinki suyultirilgan gaz yenilgi
sifatida benzinning urnini tulik bosa oladi. Gaz balonlari bilan ishlaydigan
avtomobillar gaz uchun gaz quyish shaxobchalarida barcha mavsumlarda tarqatiladigan
suyultirilgan gazni bu ko`rsatkichi belgilangan chegarada o`zgarishi lozim.
1.6MPa ish bosimiga mulljallangan nisbatan yupka devorli pulat balonlarda
avtomobilning foydali nagruzkasini kamaytirmasdan yetarli mikdorda gaz saklash
mumkin. Shuning uchun suyultirilgan gazda ishlaydigan avtomobillar kabi yurish
yuliga ega. Gazsimon yenilgi xavo bilan yaxshi aralashadi va shuning uchun
tsilindrlarda tularok yenadi.Shu sababli gazsimon yenilgilarda ishlaydigan
avtomobillardan chikadigan gazlar benzinda ishlaydigan avtomobillardan chikadigan
gazlar benzinda ishlaydigayen avtomobillarnikiga . karaganda zaxarsizrokdir.
Do'stlaringiz bilan baham: