Farg`ona politexnika instituti

MAVZU: TRANSPORT   VOSITALARIDA    KULLANILADIGON   TEXNIK   
SUYuKLIKLAR. 
Reja 
1.Yurgizib yuborish  suyuqliklari 
2.Sovitish suyuqliklari 
3.Tormoz va amortizator suyuqliklari 
 
Tayanch so`z va iboralar: mashinalarda, tormoz tizimlari, suyuqliklar, gidravlik tizimi, quvvat 
uzatish, sovutish bosim, gidrosistema, amortizator suyuqliklar, yurgizib yuborish suyuqliklar. 
 
 
Transport vositalarida ko`tarish mexanizmlarida tormoz tizimlarida gidravlik tizimlardan 
foydalaniladi.  Gidravlik  tizimlar  quvvatni  uzatish  va  agregat  mexanizmlarining    xarakatga 
keltirish  uchun  ishlatiladi.  Ish  suyuqligi  sifatida  moylar  ishlatiladi.  Moylarga  qo`yiladigan 
talablar: 
1 Avvalo ularning  qotish xarorati  past bo`lishi kerak . 
2. Tizimda  bug` tisinlari  xosil bo`lmasligi uchun moyning qovushqoqligi bug`lanish xarorati ish 
rejimlari  xaroratidan  20-30 S xaroratida yuqori bo`lishi kerak. 
 
Moylarning gidravlik tizimlarida ishlash sharoiti juda og`ir. 
Tormoz suyuqliklari. 
 
Yuk va  yengil avtomabillarning tormoz tizimlarida asosan tormoz suyuqliklari gidravlik 
yuritmalaridan  foydalaniladi.  Ularda  ish  suyuqliligi  sifatida  –  gidrotormoz  suyuqliklari 
ishlatiladi. Tormoz suyuqliklariga quyidagi ekspluatatsion talablar  qo`yiladi: 
1.  Tormoz  suyuqligining  qaynash  xarorati  –yetarlicha  yuqori  bo`lishi  kerak,  aks  xolda 
suyuqlik qaynab, tormoz pedali polgacha tushib ketadi. Tormoz tslindrning  xarorati 190-
200
0
S gacha yetishi mumkin. 
2.  Tormoz  suyuqligi  sovuqqa  chidamli  bo`lishi,  yaьni  40
0
S  va  undan  past  xaroratda  uzoq 
vaqt ushlab turilganda ham cho`kindi xosil qilmasligi  va qatlamlarga ajralmasligi kerak.  
3.  Tormoz  suyuqligi  rezina  qismlarga  shikast  yetkazmasligi,  shishirib  yubormasligi  yoki 
kichraytirmasligi va tormoz tizimi qismlarining yemirilishiga sabab bo`lmasligi kerak. 
Bunga GTJ-22, TJ-22M suyuqliklari etilenglikollarga  yemirilishga qarshi prisadkalar va 
yashil rang bo`yovchi moddalar qo`shib erishiladi. 
 
Jiguli,  moskvich,  volga  avtomobillarning  gidrotormoz  tizimlarida  barcha  mavsumlarda 
“Neva”  tormoz suyuqligi ishlatiladi.rangi och sariq  qotish xarorati  -60
0
S ga, qaynash xarorati 
190
0
Sga teng. BSK suyuqligi
 
50% moy va 50% butil spirti, kanakunjut moyi va izobutil spirtidan 
teng miqdorda tayyorlanadi. Unga qizil bo`yovchi modda qo`shiladi.  
 
Amortizator suyuqliklari. 
Amortizator suyuqligi sifatida  AJ-12T suyuqligi  ishlatiladi. Bu suyuqlik qovushqoqligi past 
mineral  moyiga kremniy organik  birikmalar, shuningdek,  yemirilishiga  va oksidlanishga qarshi 
prisadkalar qo`shilib tayyorlanadi. AJ-12T suyuqligi zichlash detallari moyga chidamli rezinadan 
tayyorlangan sistemalarda ishlatiladi. 
MGP-10  moyi  avtomobillarning  gidravlik  amotizatorlarini  barcha  mavsumlarda  ishlatish 
uchun  mo`ljallangan  bo`lib,  xayvonot  yog`lari,  oksidlanishga  va  ko`piklanishga  qarshi 

---

prisadkalar aralashmasidan  iborat. Bu  ish uchun transformator va turbina  moylarini  aralashtirib 
tayyorlash mumkin.