Farg’ona Davlat Universiteti

Koronavirus infektsiyasi (COVID-19) — alomatlari, yuqishi, tashxislash, davolash

Koronavirus infektsiyasi COVID-19 (inglizcha COrona VIrus Disease 2019 qisqartmasi) — SARS-CoV-2 koronavirusi tufayli yuzaga keladigan kuchli o’tkir respirator infektsiya. Bu xavfli kasallik hisoblanib, u yengil shakldagi O’RVI ko’rinishida ham, virusli pnevmoniya ko’rinishidagi asoratli og’ir shaklda ham kechishi mumkin. Virusli pnevmoniya (zotiljam) o’z navbatida nafas yetishmovchiligi yoki o’tkir respirator distress-sindromga olib kelishi mumkinligi bilan hayotga xavf tug’diradi.
Hozircha kasallikka qarshi virusga qarshi terapiya yoki profilaktika vositalari mavjud emas. Aksariyat hollarda (taxminan 80%) maxsus davolanish talab etilmaydi va tiklanish o’z-o’zidan sodir bo’ladi. Kasallikning og’ir shakllari keksalar va ayrim kasalliklarga, shu jumladan astma, qandli diabet va yurak kasalliklariga chalingan bemorlarda ko’proq rivojlanadi. Og’ir holatlarda hayotiy zarur organlarning funktsiyalarini saqlab qolish vositalari qo’llaniladi.

Kasallik yangi virus tufayli kelib chiqqan, odamlar unga qarshi immunitetga ega emas, shuning uchun infektsiyaga barcha yosh toifasidagilar moyil bo’ladi. Virus yo’talish yoki aksirish paytida havoga sochiladigan virus tomchilarini nafas orqali yutish, shuningdek virus tushgan yuzalarga qo’l bilan tegib, so’ngra qo’l bilan ko’z, burun yoki og’izga tegish orqali yuqadi. Samarali profilaktika choralariga qo’llarni tez-tez yuvish va nafas olish gigienasi qoidalariga rioya qilish kiradi.

Taxminan 15% hollarda, kasallik og’ir shaklda, kislorodli terapiya zarurati yuzaga kelishi bilan kechadi, yana 5% da bemorlarning holati o’ta og’ir bo’lishi qayd etiladi. Dunyo miqyosida o’lim darajasi 6,5% ga baholanmoqda .

Epidemiyaga tufayli Jahon sog’liqni saqlash tashkiloti tomonidan sog’liqni saqlash sohasida xalqaro darajadagi ahamyatga ega favqulodda holat e’lon qilingan, global darajadagi xatarlar esa juda yuqori deb baholanmoqda. Vaziyat tez sur’atlar bilan rivojlanmoqda, kasallanganlar va vafot etganlar soni kun sayin ortib bormoqda.

Kasallikni o’rganishga qaratilgan turli xil ilmiy va klinik tadqiqotlar olib borilmoqda. Ko’pgina ilmiy va tibbiy nashriyot va tashkilotlar yangi kasallik bilan bog’liq to’siqsiz ma’lumot olish va ma’lumot almashish to’g’risida bayonotga obuna bo’lishgan.

2020-yil 11-mart kuni virus tarqalishi pandemiya deb tan olindi. Ushbu pandemiya insoniyat tarixidagi nazorat qilisa bo’ladigan birinchi pandemiya sanaladi. Hukumatlar vaziyatni nazorat qilishga qodir bo’lgan o’qitilgan xodimlarning ro’yxatini, shuningdek davolanish uchun zarur bo’lgan dori-darmonlar, shaxsiy himoya vositalari, zaxira va jihozlarning ro’yxatlarini tayyorlashlari mantiqan to’g’ri bo’ladi.