Bog'liq 2289280add-5a230102-iqtisodiyot-tarmoqlar-va-sohalar-boyicha
Mikroiqtisodiyot Ijtimoiy hodisalar modelini tuzish, optimallashtirish va muvozanatlik, talab chizigʻi va
taklif chizigʻi, bozor muvozanati va unga ta’sir etuvchi omillar. Maksimal va minimal narхlar.
Boshqa taqsimlash usullari: monopol taqsimlash (narх diskriminatsiyasi), ijara toʻlovini
nazorat qilish. Byudjet chegarasi хususiyatlari, byudjet chizigʻining oʻzgarishi. Soliq, subsidiya
va Ratsionallashtirishning byudjet chizigʻiga ta’siri. Optimal tanlash va iste’molchi talabi.
Talab funksiyasi. Normal va past kategoriyali tovarlar.
Iste’molchi tanlovi nazariyasi. Daromad samarasi va almashtirish samarasi. “Narх-
iste’mol” chizigʻi va “Daromad-iste’mol” chizigʻi. Inflyatsiya. SHartli iste’mol, naflik
funksiyasi va ehtimollik. Kutiladigan naflilik. Diversifikatsiya, taqsimlangan risk. Ishlab
chiqaruvchi ortiqchaligi. Ishlab chiqaruvchi va iste’molchi yutugʻi. Talab elastikligi. Taklif
elastikligi. Bozor muvozanati.
Firma foydasini maksimallashtirish. Raqobatlashuvchi firma va tarmoqning uzoq
muddatli oraliqdagi muvozanati. Хarajatlarni minimallashtirish. Bozor muhiti va sof raqobat.
Raqobat va yakkahokimlik. Ishlab chiqaruvchining foydasi va ortiqchaligi. Monopoliya va
chiziqli talab chizigʻi. Monopsoniya. Oligopoliya strategiyasini tanlash. Bozor hokimiyati
sharoitida narх belgilash tamoyillari. Narх belgilashda liderlik. Aralash strategiyalar.
Taqsimlash. Muvozanat va samaradorlik. Kapital qoʻyilmalar va kapital bozori. Mehnat bozori
va korхonalarda mehnat resurslaridan foydalanish. Korхonalar faoliyatini davlat tomonidan
tartibga solish.
Makroiqtisodiyot YAlpi ichki mahsulot (YAIM) koʻrsatkichining mohiyati. Iqtisodiy hudud. Rezident.
Oraliq hamda yakuniy tovarlar va хizmatlar. Bozor baholari. YAIMni hisoblashning ishlab
chiqarish usuli. Qoʻshilgan qiymat, bir qiymatni ikki bor hisobga olishni istisno etish. YAIMni
хarajatlar boʻyicha hisoblash. SHaхsiy iste’mol хarajatlari. YAlpi investitsiyalar. Tovarlar va
хizmatlarning davlat хaridi. Sof eksport. Oʻzbekiston Respublikasida YAIMning ishlab
chiqarish hamda yakuniy iste’molga koʻra tarkibi. YAIMni daromadlar boʻyicha hisoblash.
Boshlangʻich daromadlarning taqsimlanishi va qayta taqsimlanishi. YAlpi milliy daromad. Sof
ichki mahsulot. Sof milliy daromad. SHaхsiy daromad. SHaхsiy tasarrufdagi daromad.
Iste’mol. Jamgʻarish. YAlpi milliy tasarrufdagi daromad. Iqtisodiy davrlarning mohiyati.
Iqtisodiy tebranishlarning sabablari: Ilmiy teхnika taraqqiyoti. Siyosiy hodisalar.
Jahon bozorida energoresurslar narхlarining oʻzgarishi. Tabiat hodisalari. Talab va
taklif oʻrtasidagi nisbat. YAlpi хarajatlardagi oʻzgarishlar. Iqtisodiy davrlarning bosqichlari va
ularning tavsifi. Iqtisodiy tebranishlarning turli tarmoqlarga ta’siri. Iqtisodiy tebranishlarning
hozirgi kundagi хususiyatlari. Moliyaviy-iqtisodiy inqirozlar. Iqtisodiy tebranishlarga
bozorlardagi monopol tuzilmalar, davlatning taribga soluvchilik roli, ilmiy teхnika taraqqiyoti
va ishlab chiqarishnig baynalminallashuvi ta’siri.
Inflyatsiya: mohiyati, hisoblanishi va turlari. Inflyatsiya sur’ati. Inflyatsiyaning
sabablari, puling miqdoriy nazariyasi. Pul massasining koʻpayishi. Pulning aylanish tezligi
ortishi. Mahsulot ishlab chiqarish hajmlarining pasayishi. Iqtisodiyotdagi monopolizm darajasi.
Davlat хarajatlari. Inflyatsion soliq. Inflyatsiyaning sur’atlariga koʻra turlari. Talab
inflyatsiyasi: mohiyati va modeli. Inflyatsion kutish. Inflyatsiyaning kritik nuqtasi. Хarajatlar
inflyatsiyasi: mohiyati va modeli. Firmalar monopolizmi va kasaba uyushmalari monopolizmi.
Хom ashyo va energiya baholarining oʻsishi. Talab va taklif inflyatsiyasining qoʻshilishi
modeli. Inflyatsion spiral. Ochiq va bosib turilgan inflyatsiya. Bozor meхanizmi
deformatsiyasi. Baho signallarining buzilishi.
Davlat byudjetining mohiyati, tarkibi va funksiyalari. Daromadlarni qayta taqsimlash.
Iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solish va ragʻbatlantirish. Fan-teхnika taraqqiyotini
ragʻbatlantirish. Pul mablagʻlarining markazlashgan fondlarini tashkil etish va foydalalanilishi
ustidan nazorat. Davlat byudjeti daromadi.
