Farg’оna davlat universiteti harbiy ta’lim fakulteti o`t ochish tayyorgarligi fanidan konspekt

Mavzu 15. Motoo‘qchi bo‘linmalarida otish tayyorgarligidan mashg‘ulotlarni tashkillashtirish va o‘tkazish metodikasi. (4 soat).
Mashg‘ulot 1 (2-soat, ma’ruza). Otish tayyorgarligidan mashg‘ulot o‘tish metodikasi.
Otish kursining mo‘ljallanishi va tuzilishi. Otish mashg‘ulotlari va otish vaqtida xavfsizlik choralarini tashkillashtirish va tartibi bo‘yicha talablar. Otish tayyorgarligidan yakka tartibda baholash.
Jangovar mashinalar qurol-yarog‘lari, o‘q otar qurollar va granatomyotlardan otishni tashkillashtirish va otishni boshqarishni o‘rganish bo‘yicha otish kursi talablari.
Mashg‘ulot 2 (2-soat, amaliy). Bo‘linmada otish tayyorgarligidan mashg‘ulotlarni tashkillashtirish va o‘tkazish.
Jangovar mashinalar qurol-yarog‘lari, o‘q otar qurollar va granatomyotlardan otishni tashkillashtirish va otishni boshqarishni o‘rganish bo‘yicha otish kursi talablari.
Otishmaga rahbarlik qilish va xizmat ko‘rsatish bo‘yicha tayinlangan mansabdor shaxslarning majburiyatlari. Otish mashqlari va otishni o‘tkazishda xavfsizlik choralari.
Otish tayyorgarligidan mashg‘ulot o‘tishda o‘quv-mashq qilish vositalari, o‘quv qurollari, asboblar va boshqa moddiy ta’minot vositalarini tayyorlash va ulardan foydalanish tartibi.
Otish mashqlarini bajarishda o‘quv joylarida mashg‘ulot o‘tish amaliyoti.
BTR–80 (BTR–82)ni qurollantirishdagi, o‘qotar qurollar va granatomyotlar bilan harakatlar.
KOMANDIRNING (RAHBARNING) MASHG‘ULOTLARGA TAYYORGARLIK ISHLARI, ULARNING MODDIY TA’MINOTI, TASHKIL QILISH VA ‘TKAZISH TARTIBI
Mashg‘ulot raxbari mashg‘ulotga tayyorgarlik kurishdan oldin dikkat bilan darsni uslubiy ko‘rsatmalari va mazmuni bilan tanishib chikadi. Mashg‘ulotga tayyorgarlik ko‘rish va o‘tkazishda mashg‘ulotning mazmuni, maqsadi xamda o‘quv savollari to‘g‘risida aniq fikr va muloxaza yuritish.
Mashg‘ulotga ko‘p o‘quv savollarni kiritish maqsadga muvofiq emas. Xar bir o‘quv savoliga aniq, qisqa va oydinlik kiritgan xolda javob berish lozim. Mashg‘ulot raxbari mashg‘ulotni yoritib borishda o‘quvchilarni xarakatiga, ularni qobiliyatiga xamda o‘quv moddiy bazaning xajmiga axamiyat beradi.
Mashg‘ulot raxbari mashg‘ulotni tashkil etish va o‘tkazish davomida uning uslubiyot yo‘nalishiga axamiyat beradi. O‘quvchilarda mashg‘ulotga qiziqish o‘yg‘otishi, ularning tarbiyasi, qiziqishlari xamda o‘quv fanlarini o‘zlashtirish darajasini aniqlaydi.
Mashg‘ulot raxbari i kurol-aslaxalar bilan muomala qilish qoidalarini na’munaviy bilishi xamda ko‘rsatib berishga tayyor bo‘lishi lozim.
Mashg‘ulot o‘tkazish joyini tanlashda mashg‘ulot o‘quv savollarini to‘liq yoritib berish va o‘tkazish uchun barcha shart-sharoitlar mavjudligiga e’tiborni qaratishi lozim.
Mashg‘ulotni ko‘rgazmali va qiziqarli o‘tkazish uchun mavzuga oid o‘quv ko‘rgazmali materiallardan foydalanish lozim.
Mashg‘ulot o‘tkazishda mashg‘ulot raxbari kuydagilarni bilishi shart:

• 
  O‘quv dasturi va mashg‘ulot jadvali bilan tanishish;
  
• 
  Mashg‘ulotning maqsadi va mazmunini aniqlash xamda asosiy savollarni belgilash;
  
• 
  Mashg‘ulotni maqsadini to‘liq aniqlash va to‘g‘ri ifodalamok;
  
• 
  Mashg‘ulot o‘tkazish uslubiyotini aniqlash;
  
• 
  Vaqt m’yori xisobini chikarish;
  
• 
  Otish tayyorgarligi va otish kursi tegishli moddalarini o‘rganish va yod olish;
  
• 
  Mashg‘ulot o‘tish joyini aniqlash va uni tayorlash;
  
• 
  O‘quv-qo‘llanmalarni tayorlash;
  
• 
  Mashg‘ulot reja-konspektini tayyorlash va uni tasdiqlatish;
  
• 
  Mashg‘ulot o‘tish uchun yordamchilarni tayyorlash.
  

Mashg‘ulotga vaqtni taqsimoti taxminan quyidagicha bo‘ladi:

• 
  Saflash va shG’t tayyorgarligini tekshirish 5 daqiqa
  
• 
  Oldin o‘tilgan usullarni qaytarish 5 daqiqa
  
• 
  Asosiy qism --- daqiqa.
  
• 
  Mashhulotni tahlil qilish, yakun yasash baholarni etkazish va tugatish 10 daqiqa.
  

- Otuvchilarga ot ochish joyi, dastlabki xolati, otish pozitsiyasi, o‘t ochish va to‘xtatish marrasi va otish marrasining asosiy va xavfli yo‘nalishi ko‘rsatiladi va etkaziladi.

- Otuvchi smenani otish mashqi sharti va texnika xavfsizligi bo‘yicha bilimlari tekshiriladi.
- Seksiya komandirlariga vazifalar qo‘yiladi;
- navbatdagilarni o‘q-dori tarqatish punktiga o‘q-dori olish uchun yuboriladi.
- O‘q-dori olish nazorat qilinadi.
- Olingan o‘q-dorilar tekshiriladi.
Har bir otuvchiga otish tartibin tushuntiradi:
- o‘t ochish marrasiini (otish pozitsiyasini);
- o‘t o‘chish holatini;
- o‘t ochish yo‘nalishini (o‘t ochish sektori);
- xarakatlanin yo‘nalishini;
- o‘t ochish ketma-ketligini.
- Operatorga belgilanagan signalni etkazadi.
- Smenaga “Otish pozitsiyasiga olg‘a”komandasini beradi.
- Otish smenasining xarakatlarini kuzatadi.
- Smenani tayyorligiga ishonch xosil qilgandan so‘ng operatorga “O‘t och” smenaga “Janga”komandasini beradi.
- “Janga”komandasini bajarishni kuzatadi, smenadan otishga tayyoligi to‘g‘risida bildirgi qabul qiladi
- Smenanin tayyorligiga ishonch xosil qilgandan so‘ng operatorga nishonlarni belgilangan tartibda ko‘rsatishga ishora beradi. O‘t ochishni kuzatib boradi va baholarni belgilaydi.
- otish tugatilgandan so‘ng otuvchilarni qurolni o‘qsizlantirishini nazorat qiladi.
-Qurollarni tekshiradi.
- “Smena dastlabki marraga qadam bos” komandasini beradi
- Otuvchilarning o‘q-dorilari xolati, otish vaqtidagi kamchiliklar va tutilishlar xaqida bildiruvlarni tinglaydi.
- Qisqa tahlil o‘tkazadi.
- otilmay qolgan o‘q va gilzalarni topshirishga ko‘rsatma beradi.