Farg‘ona, 2021-2022 “ Muhandislik kommunikatsiya qurilishi ” kafedrasi

Suvning faol reaksiyasi.
Suvning faol reaksiyasi suvdagi karbonatlarning miqdori bilan xarakterlanadi.Buni tushunish uchun quyidagi fikrlarni ko‘rib chiqamiz. Suv – kuchsiz amfoter elektrolit. Suvning dissosiasiyalanish tenglamasi:
X₂O↔X⁺+O^–
Bu tenglamadan suvda X⁺ vodorod ionlarining va OX^- gidroksil ionlarining konsentratsiyalari bir xil ekanligi kelib chiqadi. 25ºS da ga teng ekanligi anio‘langan.
Vodorod ionlari va gidroksil ionlarining konsentratsiyalarining ko‘paytmasiga suvning ionli ko‘paytmasi deyiladi va bilan belgilanadi.

– doimiy kattalik va 25ºS da
ga teng bo‘ladi.
Elektrolitlarning suyultirilgan suvdagi eritmalarida xuddi suvdagidek, [X⁺] ionlari va [OX^-] ionlarining konsentratsiyalarining ko‘paytmasi ayni shu xaroratda O‘zgarmas kattalikdir.
Suvning ionli ko‘paytmasi suvli eritmadagi agar [OX^-] ionlarining konsentratsiyalari aniq bo‘lsa[X⁺] ionlarining konsentratsiyalarini va aksincha xisoblash imkoniyatini beradi.
Xar qanday suvli eritma muxitini undagi [X⁺] va [OX^-] ionlarining konsentratsiyalari tavsiflaydi.
Bu ionlarning konsentratsiyalarining nisbatlari bo‘yicha uch xil muxit faro‘lanadi. Bular,

1. 
   Kislotali;
   
2. 
   Neytral;
   
3. 
   Ishqoriy.
   

Kislotali muxit – bu muxitda [X⁺] ionlarining konsentratsiyasi [OX^-] ionlarining konsentratsiyasidan katta bo‘ladi.

Neytral muxit – bu muxitda [X⁺] va [OX^-] ionlari konsentratsiyalari bir xil bo‘lgan muxitdir.

Ishqoriy muxit – bu muxitda [X⁺] ionlarining konsentratsiyasi [OX^-] ionlarining konsentratsiyasidan kichik bo‘ladi.

Ammo, suvli eritmalarda muxitni xarakterlash uchun undagi vodorod yoki gidroksil ionlarining konsentratsiyalari qiymatlaridan foydalanmasdan vodorod ko‘rsatkich pX deb nomlanadigan kattalikdan foydalaniladi.