Фарғона филиали телекоммуникация технологиялари ва касбий

3. ХИСОБЛАШ ҚИСМИ

3.1. Замонавий технологиялар асосида қурилган абонент кириш тармоқларини моделлаштириш ва уларнинг ўтказиш қобилиятини хисоблаш

Алоқа тармоғининг керакли ресурслар хажми, у хизмат кўрсатувчи трафик(интенсив) хажми ва бу тарфикка кўрсатиладиган хизмат сифатига боғлиқ холда аниқланади [6].

Фойдаланувчи-тармоқ (UNI) интерфейслари орасидаги тармоқда трафикка хизмат кўрсатиш сифати Y.1541 тавсивномасига мос холда қуйидаги параметрлар орқали белгиланади:
-пакетларни етказишдаги ўртача кечикиш (IPTD);
-пакетларни етказиб беришдаги кечикишнинг ўзгариши (IPDV) (джиттер);
-пакетларнинг йўқолиш коеффициенти (пакетларни йўқолиш эхтимоллиги);
-пакетларни хатолик билан узатилиш коэффициенти (пакетларда хатоликларни пайдо бўлиш эхтимоллиги);
Ушбу параметрлар тармоқ интерфейслари орасидаги тармоқни тавфсифлайди.
Фойдаланувчи қурилмаси (TE) ва тармоқ интерфейси (TE-UNI) орасидаги участкада, яъни абонент кириш тармоғида тармоқ оператори SLA (тармоқ оператори ва фойдаланувчи ўртасидаги кўрсатиладиган хизматлар сони ва сифати хусусидаги келишув) га мувофиқ маълумотларни белгиланган узатиш тезлигини ( ) кафолатлаши лозим (3.1-расм). Бу учатска шунингдек маълумотлар трафигини ўтишидаги бутун машрут бўйича юзага келадиган джиттер ва пакетларни етказиб берилишидаги ўртача кечикишга ўз улушини қўшади, аммо бу параметрлар UNI-UNI участкасига (3.1-расмга қаранг) бўладиган талабларларга кирмайди.
Қуйидаги 3.1-расмдаги архитектура, юқорида кўриб чиқилган конфигурацияни хисобга олган холда кириш тармоғи-тармоқ ядроси ўртасидаги участкадаги ўтказиш фобилиятини хисоблашга ёрдам беради [7].
Агар (TE-UNI) абонент кириш участкаси TE-UNI кириш линияси билан бир линияда ташкил қилинган бўлса, у холда маълумотлар узатиш тезлиги бўйича талаблар абонент линияси бўйича тезликни таъминловчи технологиядан фойдаланган холда бажарилади. Абонент кириш тармоқларида трафик концентраторлари қўлланилганда шарти бажарилувчи TE-H участкасидаги маълумотлар узатиш технологиясини танлаш билан бир қаторда H-UNI учаскаси учун ҳам мос технологияни танлаш лозим. H-UNI учаскасидаги маълумотлар узатиш тезлиги (B) ни шундай танлаш керакки, бунда TE-UNI нинг барча кириш участкаларидаги тезлик бўйича қўйилган талаблар бажарилиши лозим.

3.1-расм. Концентратор қўлланилган кириш тармоғи участкаси

Концентратор қўлланилган кириш тармоғи участкаси модели 3.2-расмда келтирилган.

3.2-расм. Концентратор қўлланилган кириш тармоғи участкаси модели

Кириш участкасидаги маълумотлар узатиш тезлиги қабул қилинган (узатилган) маълумотлар хажмини ушбу маълумотларни қабул қилиш учун (узатиш учун) сарфланган вақтга нисбати орқали белгиланади.

(бит/с),

(3.1)

Бу ерда - маълумот хажми (бит);
- маълумотни қабул қилиш (узатиш) га кетган вақт интервали (с).
Кириш участкасидаги маълумотлар узатиш тезлигини аниқлашда, тармоқдан абонент кириш участкасигача маълумотларни етказиб беришдаги кечикишлар эътиборга олмаслик даражасида кичик, узатилаётган маълумотлар хажми эса етарлича катта деб хисобанади. Шундай қилиб, кириш учаскасидаги маълумотлар узатиш тезлигини таъминлаш бўйича талаблар участкадаги маълумотлар хажмий бирлиги (пакет)ни узатишнинг ўртача вақти қуйидагига тенг бўлганда бажарилади.

(с),

(3.2)

бу ерда - пакет узунлиги (бит);
- кафолатланган маълумотлар узатиш тезлиги (бит/с).
Юқоридаги 3.2-расмда келтирилган кириш тармоғи участкаси моделида, пакетларнинг ўртача етказилиш вақти оммавий хизмат кўрсатиш назариясига мос холда аниқланади. Бирлашадиган оқимлар сони етарлича катта деб тахмин қилинганда, бирлашган оқим оддий оқим хусусиятига эга бўлади деб тахмин қилиш мумкун бўлади. Агар пакетларнинг узунликларни бир хил деб олинса ва бирлашган оқимнинг хусусиятлари оддий оқим хусусиятларига яқин бўлса, у холда моделни M/D/1 туридаги оммавий хизмат кўрсатиш тизими сифатида тасаввур қилиш мумкин. У холда ни аниқлаш учун Полячека-Хинчина формуласидан фойдаланиш мумкин:

с,

(3.3)

бу ерда

(3.4)

- бирлашган оқимнинг интенсивлиги (пакетов/c);
Битта пакетнинг узатилиш вақти қуйидагига тенг

, с

(3.5)

- пакет узунлиги (бит);
- H-UNI участкасидаги маълумотлар узатиш тезлиги (бит/с).
У холда бирлашган оқимнинг интенсивлиги қуйидагига тенг:

(пакетлар/с)

(3.6)

бу ерда - -чи оқимнинг интенсивлиги (пакетлар/с);
- бирлаштириладиган оқимлар сони;
- пакет узунлиги (бит).
- -чи оқимнинг интенсивлиги (бит/с).
- бирлашган оқимнинг интенсивлиги (бит/с).
(3.4), (3.5), (3.6) ифодаларни (3.3) қўйиш орқали қуйидаги формула келиб чиқади:

, с

(3.7)

(3.7) ва (3.2) дан келиб чиқади:

(3.8)

(3.8) ни га нисбатан ечилиши орқали қуйидагини оламиз:

бит/с.

(3.9)

Шундай қилиб, H-UNI каналининг талаб қилинган ўтказиш қобилияти
( ) маълумотларни узатиш тезлиги ва бирлашган поток интенсивлиги га бўладиган талаблар орқали белгиланади. Каналнинг ўтказиш қобилияти бирлашган оқим дан бир неча бор катта бўлади. Бу эса пакетларнинг кутиш жараёнидаги кечикиш эхтимоллиги орқали тушунтирилади. Бу қўшимча, муносабатнинг қиймати қанчалик катта бўлса, шунча катта бўлади.
Бирлашган оқимнинг интенсивлиги бирлашувчи оқимларнинг йиғиндисига тенг бўлади. Агар ҳар бир бирлашувчи оқим абонент трафиги оқимидан иборат бўлса, у холда бирлашган оқимнинг интенсивлиги абонент трафигининг солиштирма интенсивлиги хусусидаги маълумотлар асосида аниқланиши мумкин:

бу ерда - ЭЮС даги абонент трафигининг солиштирма интенсивлиги (бит/с);
- абонентлар сони.