Фарғона давлат университети

Назорат саволлари
1. Хавфсизликнинг техник асослари қандай амалга оширилади?
2. Рангли сигналлар ва хавфсизлик белгилари қайсилар?
3. Эргономика элементлари нима?
4. Саноат чанги ва унинг инсонга таъсири қандай?
Адабиётлар: А1; А2; А3; А4; А5; А6


7-мавзу. ИНСОН ОРГАНИЗМИГА ИССИҚЛИК ЭНЕРГИЯСИ, ЁРУҒЛИК, ЭЛЕКТР ТОКИ, ТОВУШ ВА ТИТРАШЛАРНИ ТАЪСИРИ.
Режа
1.Ҳаво муҳитининг метериологик шароитлари.
2.Ёритилганлигини иш унумдорлигига таъсири.
3.Авария ёритгичлари.
4.Инсон организмига электр токининг таъсири.
5.Шовқиндан ва титрашдан химояланиш.


Таянч сўз ва иборалар: ҳаво мухитининг метрологик шароитлари, авария ёритгичлари, ёритилганликни иш унумдорлигига таъсири, суъний ёруғлик, инсон организмига электр токини таъсири, шовқиндан химояланиш, титрашдан химояланиш.
Ҳаво мухитининг метериологик шароитлари
Саноат корхоналарининг ишлаб чиқариш зоналари ҳаво мухитининг метереологик шароитлари ҳаво ҳарорати (⁰С), нисбий намлиги (%), ҳаво босими (мм.симоб уст. ёки Па) ва ҳаво ҳаракати тезлиги (м/с) билан ифодаланади. Булардан ташқари метериологик шароитга таъсир қилувчи ишлаб чиқариш омиллари мавжуд, яъни ишлаб чиқариш корхоналаридаги ҳар хил қурилма-ускуналар ва ишлов берилаётган материаллар, моддалар юзасидан тарқаладиган иссиқлик турлари хаво ҳароратининг ошишига олиб келади. Бу омиллар таъсирида ишлаб чиқиш зонасидаги ҳосил бўладиган ҳаво мухити саноат микроиқлими деб юритилади.
Инсон организмининг иссиқлик бошқарилиши физиологик ва кимёвий жараёнлар асосида тана ҳароратини бир хил чегарада (36-37⁰С) сақлаб туриш қобилияти демакдир.
Организмдан ташқи муҳитга уч хил йўл билан иссиқлик чиқиши мумкин:
1. Одам танасининг умумий юзасидан инфрақизил нурланиш орқали (радиация) ҳаво алмашинуви.
2. Танани ўраб турган ҳаво муҳитини иситиш.
3. Терининг терлаб, буғланиши ва нафас олиш йўллари орқали суюқликларнинг буғланиши натижасида.
Инсон организмига фақатгина юқори ҳарорат таъсир қилиб қолмасдан, балки паст ҳарорат ҳам таъсир кўрсатади. Узоқ вақт паст ҳарорат таъсирида бўлиш асосий физиологик жараёнларнинг бузилишига, иш қобилиятининг сусайишига ва организмнинг касалланишига олиб келади. Паст ҳарорат таъсирида қон томирлари тораяди, узоқ вақт таъсир қилиш натижасида капилляр қон томирларининг фаолияти бузилади, шундан кейин организмнинг бутунлай совиши сезилади. Ҳавонинг нисбий намлиги юқори бўлган вақтда таъсир айниқса кучли бўлади, чунки совуқ ҳароратдаги нам ҳаво иссиқликни яхши ўтказади ва конвекция орқали иссиқлик йўқотишини кучайтиради.