Фарғона давлат университети

Фан асосан тўрт қисмдан иборат:
1. Меҳнатни мухофаза қилиш қонуниятлари.
2. Саноат корхоналарида меҳнат гигенаси ва ишлаб чиқариш санитарияси.
3. Хавфсизлик техникаси.
4. Ёнғинга қарши кураш асослари.
Бу фаннинг методологик асоси меҳнат шароитини технологик жараёни, ажралиб чиқадиган заҳарли моддаларни ва фойдаланиш вақтида пайдо бўладиган хавфли вазиятларни илмий таҳлил қилишдир.
Талаблари: (ҳар бир ходим билиши ва уддалаши керак).
- Ишлаб чиқариш жараёнларини хавфлилик даражасини баҳолай олиш.
- Зарур ўлчаш ишларини бажара олиш.
- Хавфсизликни таъминлашда мустақил қарор қабул қила олиш.
- Меҳнат мухофазаси бўйича йўриқномалар ишлай олиш.
- Бахтсиз ходисалар сабабини аниқлаш, ўрганиш.
- Жабрланганларга биринчи тиббий ёрдам кўрсата олиш.
Меҳнатни мухофаза қилиш фанининг вазифаси бўлажак ҳар бир мухандисга меҳнат мухофазаси қонуниятлари, ишлаб чиқариш хавфсизлиги масалаларини ечиш усулларини ўргатиш, уларни саноатда шикастланиш ва касб касалликларига қарши курашиш, кимё ва озиқ-овқат саноати корхоналарида бўладиган ёнғин ва портлаш ходисаларини олдини олиш чоралари билан таништиришдан иборат.
Меҳнат шароитини яхшилашга олиб келадиган тадбирлар:
Бахтсиз ходисаларнинг олдини олиш чора-тадбирлари: Буларга: заҳарли ва енгил алангаланувчи суюқликларни сақлаш жараёнини механизациялаштириш, ҳимоя мосламалари, тўсиқлар, автоматик ҳимоя воситалари, сигнал мосламалари, масофадан бошқариш мосламалари ва бошқалар киради.
Ишлаб чиқаришда касб касалликларини олдини олиш чора-тадбирлари: Унга ишчиларни ҳар хил касбий зарарлар таъсирида химояловчи мослама, жиҳозларни тайёрлаш, уларни ишлаб чиқаришга жорий этиш, хоналарни шамоллатиб туриш, мосламаларини ўрнатиш ҳамда ишлаб турган мосламаларни ўз вақтида таъмирлаб туриш, ҳаво таркибини текшириш ҳамда назорат ўрнатиш учун асбоб ускуналар олиш, ўрнатиш ва бошқалар киради.
Меҳнат шароитини умумий яхшилаш чора- тадбирлари: Бунга меҳнатни мухофаза қилиш масалаларини ёритувчи кўргазмали хоналар, бурчаклар ташкил қилиш, иш жойларини унумли ёритиш, шовқин ва тебранишларга қарши умумий чора-тадбирлар махсус ечиниш, ювиниш, кир ювиш, кимёвий тозалаш, кийимларни махсус тикиш хоналарини ташкил этиш киради.
Ишлаб чиқаришда янги технология жараёнларини тадбиқ этиш ва умумий реконструкция қилиш ҳам умумий меҳнат шароитини яхшилаш чора-тадбирларига киради. Бундан ташқари, корхона жамоаси, раҳбарлари, тармоқ, вазирликлари ҳамкорлигида меҳнатни мухофаза қилиш, меҳнат шароитларини яхшилаш ва санитария гигиена чора-тадбирларини ишлаб чиқиб тармоқ марказий касаба қўмиталари билан келишган ҳолда тасдиқланади.