Интеграцияланган дарсларнинг даражалари.
Ўқитувчилар дарсни бирга ёки алоҳида ўтказишлари мумкин, лекин натижалар умумий ҳаракатлар орқали ечилади. Кўпинча 5-синфда янги ўқитувчилар киришади ва ўқувчиларга турлича талаблар қўйишади, анча вақт қийналишади. Бундан кўринадики, мактабларимизда педагогларимиз умумий таълим сиёсатига эга эмаслар, бир жамоа бўлиб ҳаракат қилишмайди. Интеграциялашган дарснинг чегарасида ўқитувчилар олдиндан нима муҳим, нима иккинчи даражали эканини аниқлашлари лозим. Ўқувчилар бу дарсда ўз ишларини лўнда ва аниқ ифода этишни, оғзаки саволларни тўғри тузишни, ўз-ўзини назорат қилишни, ўзига баҳо қўйишни ўрганиши керак. Ўқитувчилар ана шундай ҳамкорлик асосида тузилган дарслар интеграциялашган бўлади, лекин улар асосида ўрганилган материал бир-бири билан ҳамоҳанг бўлмайди. Бундай дарсларни интеграциянинг 1-даражасига киритиш мумкин.
2- ва 3-даражали интеграцияли энг кенг тарқалган дарслар.
2-даража деб тушунча маълумотли ўқув фани М: Такрорлаш дарсларига қўшимча киритиш, мавзуга қўшимча материал танлаш.
3-даражада солиштириш умумлаширишда гап материални ўрганиш масалалари билан боғлиқ. Ўқувчилар ҳодиса ва объектларни солиштириш ва таққослаш билан боғлайдилар. Бундай дасрда 2 та ўқитувчи иштирок этиши мумкин.
Энг чуқур деб интеграциянинг 4-даражаси олинади. Ўқувчилар фактларни солиштира бошлашди, битта ҳодисани, воқеани муҳокама қилишади, улар орасидаги алоқаларни аниқлашади, ҳамкорликда ўқув кўникмасини биргаликда ишлаб чиқишади.
Интеграциялашган дарс мақсади юқоридагиларда қамраб олинган жараён назорат қилинади. Қўйилган фикрларни шакллантириш ўқувчининг талабига, қизиқиши, интилишига кўра ривожлантирилади.
Интеграциялашган дарсларнинг шакллари.
Ўқитувчилар ва ўқувчилар орасида тақсимланган вазифаларни ҳисобга олинганда интеграциялашган дарслар ҳар хил шаклга эга,
ноанъанавий
М: 1) Билим алмашиш дарси.
Ўқувчилар гуруҳларга бўлинади. Ҳар хил мавзуларда топшириқ берилиб, бир-бирларига хабар берадилар. Бундай шакл ўқув фанлар бир-бирига ўхшаш бўлганда энг самарали.
2) Ўзаро текшириш дарслари.
Гуруҳ ва жуфтликларда иш олиб борилади. У ўқувчилардан яхши тайёргарлик талаб қилади. Фаолиятнинг ҳамма турларида объектив ва аниқ баҳолаш талаб этилади. Синфдошларининг билимларини текширганда ҳар бир ўқувчи кўрсаткичлари жадвали бўлиши шарт.
3) Ижодий изланиш дарси.
Ўқувчилар ўзлари мустақил тарзда муаммонинг ечимини излашади. Лекин изланиш услублари ўқитувчи томонидан илгари ўтилган дарсларда кўриб чиқилган бўлади. Бундай дарс самараси юқори бўлади.
4) Газета чоп этиш, илмий алманах (нашр) дарси.
М аълум бир мавзуга асосан гуруҳларга ижодий топшириқлар берилади. Иш атижаси газета ёки алманах. Иш натижаси назорат ишлари ёки ижодий ишни ҳимоя ёки жорий имтиҳон қилиб ўтказилиши мумкин.
Мавзу асосан суҳбатлар, муаммоли масалаларни ечиш, танлов, ким ошди савдоси.
Бошланғич синфларда ўқув фанлари кам. Нимани интеграциялаш керак? Қандай?
Бошланғич синф ўқитувчисига интеграциялашган дарсларга ўтиш осон, чунки бир ўзи ҳамма фанларни ўқитади. Ўқувчи қанчалар ёш бўлса, у шунча кам билади. Шунинг учун бошланғич таълимда интеграция имконлари чегараланган.
Do'stlaringiz bilan baham: |