Fanning nomi : Amaliy informatika Asosiy adabiyotlar

0000

0001

0010

0011

0100

0101

0110

0111

1000

1001

1010

1011

1100

1101

1110

1111

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

A

B

C

D

E

F

0000

0

►

0

@

P

‘

p

А

Р

а

░



╨

р

Ё

0001

1

◄

!

1

A

Q

a

q

Б

С

б

▒



╤

с

ё

0010

2

↕

”

2

B

R

b

r

В

Т

в

▓

┬

╥

т



0011

3

♥

‼

#

3

C

S

c

s

Г

У

г

│

├

╙

у



0100

4

♦

¶

$

4

D

T

d

t

Д

Ф

д

┤

–

╘

ф



0101

5

♣

§

%

5

E

U

e

u

Е

Х

е

╡

┼

╒

х



0110

6

♠

▬

&

6

F

V

f

v

Ж

Ц

ж

╢

╞

╓

ц



0111

7

↨

`

7

G

W

g

w

З

Ч

з

╖

╠

╫

ч



1000

8

↑

(

8

H

X

h

x

И

Ш

и

╕

╚

╪

ш



1001

9

↓

)

9

I

Y

i

y

Й

Щ

й

╣

╔

┘

щ



1010

A

→

*

:

J

Z

j

z

К

Ъ

к

║

╩

┌

ъ

.

1011

B

←

+

;

K

[

k

{

Л

Ы

л

╗

╦

█

ы



1100

C

,

<

L

\

l

|

М

Ь

м

╝

╠

▄

ь



1101

D

↔

-

=

M

]

m

}

Н

Э

н

╜

═

▌

э

²

1110

E

▲

.

>

N

^

n

~

О

Ю

о

╛

╬

▐

ю

■

1111

F

▼

/

?

O

_

o

∆

П

Я

п

┐

╧

▀

я

Kompyuterlarda axborotlarni tasvirlanishi.

Har qanday axborotni katta bo’lmagan oddiy qism-larga bo’laklarga bo’lish mumkin. Masalan, matn harflar-dan va belgilardan, son raqamlar ketma-ketligidan iborat bo’ladi. Harf-bu matnli axborotlarning, raqam esa – sonlarning elementlar bo’ligidir.

Axborot kodlangan deyiladi, agar uning ixtiyoriy bo’ligi sonlar ko’rinishida ifodalangan bo’lsa. Bunday sonlar kodlar deb yuritiladi. Matnning har bir harfini kodlarga almatirish orqali kodlash mumkin bo’ladi.

Kompyuter faqat kodlangan axborotlarni qayta ishlaydi. Axborotlar bilan ishlanganda uning kompyuter xotirada egallangan hajmini bilish kerak bo’ladi. Buning uchun o’lchov birliklaridan foydalaniladi.

Axborotlarning eng kichik o’lchov birligi bit hisoblanadi. Bir bit axborot- bu ikkilik raqam 0 yoki 1 dan iborat bo’ladi. Bit - axborotlarning eng kichik o’lchov birligidir. Shuning uchun kompyuterda axborotlarni elementar qismlarini qayta ishlash uchun kattaroq o’lchov birligi – bayt ishlatiladi. Bir bayt bu sakkiz razryadli kod orqali bo’lib, u yordamida qanday kattalikdagi butun sonni yozish mumkin degan savol hosil bo’lishi mumkin.

Bu son 8 bitning hammasi 1 ga teng bo’lgan sondir. Uning o’nli sanoq sistemasidagi qiymatini aniqlash uchun, unga 1 sonini ham qo’shamiz ham ayiramiz.

111111112=(111111112+1)-1=1000000002-1=28-1=255

Bundan ko’rinib turibdiki, 1 baytda 0 dan 255 tagacha bo’lgan 256 ta butun sonlardan bittasini saqlash mumkin ekan. Lotin alifbosi harflarini kodlash uchun 52 ta son kerak bo’ladi. (26 ta bosh va 26 ta kichik harflar). Rus alifbosi harflarini kodlash uchun 66 ta son, unli raqamlarni kodlash uchun yana 10 ta son kerak bo’ladi. Shunday qilib, 1 bayt orqali lotin, rus alifbosi harflari, o’nli raqamlardan tashqari yana 128 ta (256-52-66-10=12*) bosh belgilarni (nuqta, vergul, arifmetik amallar va boshqalar) ham kodlash mumkin ekan.

1 bayt= 1 belgi.

Bir bayt – bu faqatgina axborotlarning o’lchov birligi emas balki kompyuter xotirasininig elementar yacheykasi hamdir. Kompyuterlar xotirasi ana shunday yacheykalar ketma-ketligidan tuzilgan. Har bir yacheyka, ya’ni bayt o’zining adresiga ega. Adres bu yacheyka nomeridan va unda saqlanayotgan ikkilik koddan iborat bo’ladi. Prosessor axborotlarni qayta ishlayotganda xotiradan kerakli yacheykani nomer bo’yicha topadi, unda saqlanayotgan axborotni o’qiydi, kerakli amallarni bajaradi va hosil bo’lgan natijasi boshqa yacheykaga saqlaydi.