Fanning maqsadi va vazifalari

45. ma’lumotlar modeliga ko’ra MBBT turlari:

Ma'lumotlar modeliga ko'ra, ierarxik, tarmoq, relyatsion, ob'ekt-relyatsion va ob'ektga yo'naltirilgan MBBTlarga bo‘linadi. Иерархик модел дарахт структурали маълумотлар базаларини яратишга имкон беради. Уларда ҳар бир тугун ўз маълумот турини (моҳиятни) ўз ичига олади.

46. MBBT da tranzaksiya mexanizmi:

MBBT da tranzaksiya mexanizmi ma’lumotlarning yaxlitligini qo‘llab-quvvatlash uchun ishlatiladi. Tranzaksiya deb, ma’lumotlar bazasi ma’lumotlari ustida operatsiyalarning ayrim bo‘linmas ketma-ketiga aytiladi va u MBBT ishining boshlanishi va yakunigacha xizmat qiladi. Qandaydir sabab ko‘ra transaksiya yakunlanmay qolsa (jihozlarning buzuqliklari va to‘xtab qolishi, dasturiy ta’minotdagi xatolik), u bekor qilinadi.

Tranzaksiyaga misol sifatida bank tizimidagi bir hisob raqamidagi pulni boshqasiga hisob raqamiga o‘tkazishni keltirish mumkin. Bu yerda hech bo‘lmaganda ikki qadamli jarayon bo‘lishi lozim. Dastlab bir hisobdan pul yechib olish, keyin ularni boshqa hisob raqamiga qo‘shiladi. Bu xarakatlarning birortasi muvaffaqiyatli bo‘lmasa, operatsiya natijasi xato bo‘ladi va hisob raqamlar orasidagi balans buziladi.